W roku 1845 sprzedał on rezydencję Wincentemu Tarczyńskiemu, poczthałterowi i expedytorowi stacji pocztowej w Suchedniowie, która funkcjonowała już od 20 lat. Plan sytuacyjny z roku 1860 pokazuje, że w skład gospodarstwa wchodziły wówczas wozownia, stajnia, piwnica, a nieopodal stała karczma. Całość była więc za czasów Tarczyńskiego siedzibą stacji pocztowej, której działalność wygasła w roku 1885 po likwidacji komunikacji konnej na rzecz połączenia kolejowego. Pod koniec XIX wieku siedzibę od Tarczyńskiego nabył suchedniowski włościanin Ignacy Markiewicz, który z kolei w roku 1912 darował ją swemu zięciowi Eustachemu Janowi Tumulcowi. Rodzina Tumulców posiadała dwór aż do roku 1968, dzierżawiąc wcześniej poszczególne pomieszczenia na rzecz szkoły leśnej, kaplicy prawosławnej, szkoły powszechnej, sądu grodzkiego, klubu inteligencji suchedniowskiej. W roku 1973, dwór przejął Konserwator Wojewódzki w Kielcach, a w 1985 r. zakończono jego realizację w skansenie.
Dwór jest wzniesiony na rzucie prostokąta z dwoma tylnymi aneksami. Układ wnętrz: dwutraktowy, wielopomieszczeniowy z centralną sienią za frontowym gankiem. Gospodarcza część sieni przesunięta jest z osi na lewo i znajduje się w linii alkierza mieszczącego kuchnię.
Wieńcowe ściany posadowione są na fundamencie z wapiennego kamienia polnego i łamanego, spojonego zaprawą wapienną. Ściany zewnętrzne wraz z przyciesiami wzniesione są z krawędziaków modrzewiowych. Na ściany działowe użyto drewna jodłowego. Belki przewiązane są tyblami.
Od zewnątrz zrąb oszalowano biegnącymi poziomo tarcicami modrzewiowymi, bitymi na gwoździe kowalskie. Nad przyciesiami i nad krawędziami podmurówki założono skośne deski okapowe. Węgły zamaskowane są pilastrami, nałożonymi również w miejscach przewiązania ścian działowych ze zrębem. Wewnątrz, ściany i sufity pokryte są tynkami wapienno-piaskowymi i bielone wapnem.
Na dębowych legarach położono podłogi - w pomieszczeniach gospodarczych (po lewej stronie sieni) z sosnowych desek, białe, a w pomieszczeniach mieszkalnych (po prawej stronie sieni) taflowe, woskowane.
Dwór nakryty jest dachem naczółkowym, poszytym podwójną warstwą jodłowego gontu. Więźba dachowa o konstrukcji krokwiowo-płatwiowej jest wzmocniona dwoma szeregami stolców i jętkami. Połacie dachu stanowią jednolitą całość nad korpusem głównym, alkierzami i gankiem, a gonty na styku połaci ułożone są w tzw. kosze. Okapy dachu zaszalowano od dołu deskami, a skośnie podcięte końce belek stropowych ukryte są pod profilowanymi deskami tworzącymi gzyms.
Przed frontowym wejściem znajduje się kolumnowy ganek z dwupołaciowym daszkiem z powałą, charakterystyczny dla XIX-wiecznej architektury dworskiej.
Okna dworu są ościeżnicowe, dwudzielne, sześciopolowe, tylko okno w bawialni jest trójdzielne, dziewięciopolowe, zaopatrzone w zewnętrzne okiennice, zakute na stałe na kowalskich zawiasach. W całym budynku na parterze jest dziewiętnaście okien, w tym sześć w elewacji frontowej, a ponadto sześć mniejszych okien na poddaszu.
Drzwi są dwuskrzydłowe, z ozdobnymi płycinami. Nad każdymi z trojga drzwi wejściowych (frontowymi i w alkierzach) znajdują się prostokątne, czteropolowe, przeszklone naświetla.
Stolarka w całym budynku jest malowana olejno, na udokumentowany historycznie kolor określany jako szaro-perłowy.
System grzewczy w głównym korpusie jest oparty na dwóch kominach i składa się z trzech kominków: w salonie, jadalni i bawialni i czterech pieców z białych kafli. Kominki murowane są z cegły, tynkowane i bielone jednolicie z wnętrzami pokojów. W kuchni znajduje się duży, murowany trzon kuchenny z płytą żeliwną i fajerkami oraz z piecem chlebowym, wylepiony gliną i bielony.
Korony kominów są dekoracyjnie ukształtowane, z gzymsami, tynkowane i bielone wapnem. Konstrukcję dworu charakteryzuje solidność, świadcząca o wysokim poziomie umiejętności ciesielskich budowniczych.
Wnętrza polskich dworów były pokrewne wnętrzom mieszczańskim, które chętnie naśladowano szczególnie w wyposażeniu salonów czy gabinetów. Wywodziły się z kultury zachodniej i zmieniały się wraz z tamtejszymi modami - pozostawały jednak też pod wpływem kultur wschodnich (tkaniny, kobierce,
broń), stanowiąc specyficzne dla naszych ziem konglomeraty stylistyczne. Wyposażenie było gromadzone przez lata drogą zakupów, otrzymywano je w posagu lub dziedziczono. Obok rzeczy dobrej klasy znajdowały się gorsze, obok
starszych, będących pamiątkami rodzinnymi znajdowały się nowe, modne.
W drugiej połowie XIX wieku w drobnoszlacheckich dworach dominowały meble biedermeierowskie. Meble w stylu Ludwika Filipa były mniej popularne, a obok nich spotykano i meble w stylu Napoleona III, i późniejsze eklektyki. Współistniały z nimi też sprzęty „ordynaryjne": zniszczone lub prymitywnie wykonane, często przez folwarcznych stolarzy, mające ludowy rodowód.
Zwiedzając dwór z Suchedniowa, przechodzimy przez wszystkie jego pomieszczenia, poczynając od salonu - największego reprezentacyjnego pokoju, w którym odbywały się rodzinne uroczystości i gdzie przyjmowano gości dworu. Wyposażenie salonu stanowią m in. dwa garnitury mebli w stylu Ludwika Filipa, intarsjowana klasycystyczna komoda, serwantka z naczyniami o funkcji dekoracyjnej, makata buczacka na ścianie. Drzwi w głębi salonu wiodą do sypialni państwa domu, gdzie dokonywano też codziennej podstawowej toalety, tam znajdowała się garderoba, oraz stolik do robótek kobiecych. Dwa łóżka małżeńskie stoją w sypialni obok komody Ludwik Filip, eklektycznej szafy odzieżowej, i czarno politurowanego biurka damskiego w stylu Napoleona III.
Z salonu przechodzimy do bawialni - pokoju kameralnych spotkań rodziny, gdzie odbywały się tradycyjne „domowe koncerty", a najczęściej używanym instrumentem był fortepian. Ściany tu zdobią ryciny przedstawiające historyczne budowle Rzeczypospolitej.
Gabinet był miejscem pracy i wypoczynku pana domu, zarządcy majątku. Tu tradycyjnie znajdowało się panoplium: najczęściej w postaci białej broni umieszczonej na tle kobierca. Znajduje się też tam sekretarzyk ze zbiorem podręczników, atlasów i literatury pięknej oraz leżanka w stylu empire.
Z bawialni przechodzimy do jadalni, gdzie cała rodzina gromadziła się na posiłki, na które wzywał dzwon umieszczony przy głównym wejściu do dworu. Główne miejsce zajmuje tu duży stół z kompletem krzeseł o wysokich oparciach i siedziskach wyplatanych trzciną. Ściany jadalni tradycyjnie zdobiły portrety rodzinne.
Kolejnym pomieszczeniem jest sień gospodarcza, gdzie przechowywano stare meble i szereg sprzętów użytkowych. Spełniała ona także rolę łazienki. Znajduje się tu duża, klepkowa wanna, którą napełniano wodą grzaną w kuchni. Na ścianach umieszczone są trofea myśliwskie.
Kuchnia wyposażona jest w miedziane naczynia rozmaitych form i przeznaczenia, półki i prosty kredens - to miejsce przygotowywania codziennych posiłków, a także sporządzania rozmaitych przetworów i zapasów zimowych, które magazynowano w sąsiedniej spiżarni.
Arkadowe przejście w podstawie komina wiedzie do izby czeladnej, gdzie służba wykonywała prace gospodarcze: prasowanie, przędzenie, szycie, pranie, drobne reperacje sprzętów. Z izbą czeladną sąsiaduje pokój służby - mieszkanie najbliższych służących domu, wyposażone w podstawowe funkcjonalne meble: łóżka, stół z krzesłami, umywalnia, komoda.
Tekst: Tomasz Dzikowski
Źródło: Tomasz Dzikowski, Park Etnograficzny w Tokarni, informator turystyczny, Kielce 1999
Słowniczek:
Alkierz - czworoboczny narożnik wyraźnie występujący z bryły budynku, wyodrębniony dachem, niekiedy wyższy od korpusu głównego i wówczas zwany basztą (wieżą) alkierzową. Alkierzem nazywano również izbę w takim narożniku, kwadratową lub prostokątną, wydzieloną w bryle budynku lub dobudowaną do niego, wystającą przed lico. W budownictwie wiejskim alkierzem określano małą izdebkę przy dużej izbie.
Konstrukcja wieńcowa (ściana wieńcowa, konstrukcja węgłowa, blok-hauzowa, na zrąb, zrębowa, na zamek) - ściana drewniana znana już w czasach prehistorycznych (od neolitu). Do dzisiaj kontynuowana w rejonach o bogatych tradycjach ciesielskich takich jak Podhale czy Kurpie. Ściana składa się z ułożonych poziomo wieńców z belek drewnianych łączonych w narożach (węgłach) na zamki z ostatkami lub bez nich. Ostatkami nazywa się wystające poza obrys budynku końce belek. Belki leżące na sobie łączy się na ogół dębowymi kołkami - tyblami, chroniąc je przed przesunięciem. Szczelinę pomiędzy nimi należy uszczelnić np. sznurem, pakułami, wysuszonym mchem.
Przyciesia – belki podstawy konstrukcji.
Tybel - drewniany kołek do łączenia części w wyrobach drewnianych; klin, czop.
Ściany szalowane – czyli deskowane w celu umocnienia, uszczelnienia lub dekoracji konstrukcji.
Węgieł – narożnik, w ścianie wieńcowej naroże budynku wykonane z dwóch krzyżujących się belek drewnianych, z których zbudowana jest ściana.
Pilaster to ustawiony przy ścianie (lub w częściowo w nią wtopiony) filar, nieznacznie występujący przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną (podpora), jak też dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę). Podobnie jak kolumna składa się z głowicy, gładkiego lub kanelowanego trzonu oraz czasami z bazy i cokołu. Stosowano również pilastry zwielokrotnione (tworzyły je nałożone na siebie, coraz węższe pilastry).
Dach naczółkowy – dach dwuspadowy z dodatkowymi, krótkimi, połaciami na ścianach szczytowych.
Gont – drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych. Deseczka z drewna iglastego, o przekroju klina, z wpustem wzdłuż szerszej krawędzi. Łączona poprzez wsunięcie jednej deseczki w drugą.
Więźba dachowa - konstrukcja szkieletowa dachu, dźwigająca pokrycie. Tradycyjną więźbę stanowią wiązary ustawione prostopadle do kalenicy, wykonane z drewnianych belek zespalanych za pomocą złączy ciesielskich.
Krokiew - ukośna belka, najczęściej drewniana w wiązarach dachowych oparta na belce wiązarowej lub oczepie, wzmacniana często jętką lub podpierana płatwią. Na niej, za pośrednictwem łat opiera się pokrycie dachowe.
Stolec - słup drewniany w konstrukcji wiązara płatwiowo-kleszczowego, element ustroju (konstrukcji) ramy nośnej (stolcowej). Rama składa się z dwóch lub więcej słupków ustawionych na belkach stropowych lub płatwi leżacej na stropie w kierunku prostopadłym do wiązarów. Płatew ta jest często nazywana podwaliną. Słupki połączone są ze sobą płatwią, na której opierają się krokwie. Rama usztywniona jest w kierunku podłużnym mieczami a w kierunku poprzecznym kleszczami.
Jętka - pozioma belka w górnej części wiązara jętkowego, podpierająca krokwie, jest elementem ściskanym. Jętki mocowane tuż przy kalenicy nazywane są grzędami.
Płatew - element konstrukcji dachu, układany w kierunku prostopadłym krokwi. Przenosi obciążenia z krokwi.
Gzyms to pozioma, zwykle profilowana listwa wystająca przed lico muru, która chroni elewację budynku przed ściekającą wodą deszczową. Nierzadko pełni też funkcję ozdobną. W tym ostatnim przypadku gzyms tworzyć może kilka profilowanych listew z dodatkowymi ozdobami umieszczonymi nad lub pod listwami.
Okno ościeżnicowe (zwane też oknami polskimi) – zbudowane były z ościeżnicy, do której mocowane są podwójne skrzydła okienne (jedno otwierane na zewnątrz pomieszczenia, drugie do środka). Stosowane były zwłaszcza w budownictwie wiejskim i w miastach na najniższych kondygnacjach.
Płycina – cienka deseczka w okładzinach ścian (boazeriach), wypełnienie lub okładzina skrzydła drzwi. Także pole o dowolnym kształcie (najczęściej spotykane są prostokątne) w ścianie, cokole, płaszczyźnie pilastra, często wgłębione, obramowane, gładkie lub wypełnione dekoracją.
