Stanisław Konarski – ksiądz, pijar, reformator szkolnictwa, poeta, pisarz polityczny, autor sztuk scenicznych. Urodził się w 1700 roku w Żarczycach w powiecie chęcińskim. Były to tereny o starych tradycjach kalwińskich i ariańskich, a rodzina Konarskich jeszcze do XVII wieku była innowiercza. Wieś, która przed wiekami nosiła nazwę Żarczyce Większe, wniosła w posagu Jerzemu Konarskiemu herbu Gryf druga żona - Helena z Czermińskich. Ich syn Franciszek Hieronim, który po wstąpieniu do zakonu pijarów przyjął imię Stanisław, został ochrzczony w kościele w pobliskich Złotnikach. W Żarczycach długo nie mieszkał. Już jako niespełna dziesięcioletni chłopiec trafił do szkoły pijarskiej w Piotrkowie, a potem poszedł śladem dwóch starszych braci i został zakonnikiem. Studiował m.in. w Rzymie. Był jednym z najbardziej światłych umysłów Rzeczypospolitej XVIII wieku. Ks.Konarski działał na kilku polach: politycznym, społecznym, naukowym, organizacyjnym i wychowawczym. Po powrocie z zagranicznych studiów, doskonale wykształcony, zaczął od działalności publicystycznej (1730-1740). Poruszając tematy głównie polityczne, pokazał zagrożenia i drogi, którymi można wyjść z kryzysu moralnego. Następny okres jego działalności to edukacja młodzieży, szczególnie tej w kolegiach pijarskich. W sierpniu 1741 roku przedstawił, a kapituła prowincjonalna zatwierdziła, plan organizacji szkolnictwa pijarskiego; natomiast po wakacjach tegoż roku zrealizował część projektu reformy. W pierwszym rzędzie powołał Collegium Nobilium, dla którego opracował plan dydaktyczny i wychowawczy. O wszechstronności Konarskiego świadczy traktat polityczny O skutecznym rad sposobie, w którym stworzył program polskiej demokracji, opisując funkcjonowanie parlamentu, występując zdecydowanie przeciw liberum veto, lekceważąc reakcję nie tylko szlachty, ale także wielu możnych rodów magnackich. Za zasługi w nauce i oświacie otrzymał od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego medal „Sapere auso” (temu, który odważył się być mądrym). Stanisław Konarski zmarł 3 sierpnia 1773 roku w Warszawie.
Źródło:
„Mała ojczyzna świętokrzyska. Dziedzictwo kulturowe.” – pod redakcją Grażyny Okły, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce, 2002
miasta.gazeta.pl/kielce/1,35261,4528104.html
newlukas.w.interia.pl/konarski/
