Sobota, 27 kwietnia 2024 - Sergiusza, Teofila, Zyty

Kurzelów - Kaplica cmentarna p.w. św. Anny A A A

Piątek, 15 marca 2024 Autor: Agnieszka Markiton
W 1619 r. powstało w Kurzelowie (gm. Włoszczowa) Bractwo Literackie św. Anny. Fakt erygowania bractwa z pewnością miał podstawowy wpływ na budowę kaplicy św. Anny, stąd jest ona datowana na 1. połowę XVII stulecia.
Do kaplicy podążały procesje, chociaż czasem musiało na tym tle dochodzić do zatargów, skoro w 1763 r. kapituła zmuszona była upomnieć wikarego, Antoniego Ryszewskiego, by nie odmawiał parafianom i prowadził procesję do św. Anny zawsze, gdy tego zechcą. W 1791 r. wokół kaplicy założono cmentarz grzebalny, do budowy płotu używając drewna z rozebranego kościółka św. Wojciecha. W 1877 r. biskup kielecki Tomasz Teofil Kuliński wyraził zgodę kurzelowskiemu proboszczowi (pisze ksiądz Wiśniewski na podstawie zachowanego dokumentu): „...by w kaplicy cmentarnej przezeń zbudowanej  i poświęconej, w ciągu 10 lat mogła się odprawić msza św. z wyjątkiem wielkich uroczystości”.
Kaplica stoi na zachodnim skraju Kurzelowa, na pagórku, na  cmentarzu grzebalnym, niedaleko od dawnej kolegiaty. Jest orientowana, czyli jej prezbiterium skierowane jest na wschód. Zbudowano ją z modrzewia w konstrukcji zrębowej. Swym układem brył przypomina mały kościół – tworzy ją kwadratowa nawa i węższe od niej, mocno wydłużone, trójbocznie zamknięte prezbiterium. Podwaliny ma przykryte okapnikiem – wyżej jest szalunek z pionowych desek „z listwowaniem”.   
Dachy kaplicy są gontowe, strome, o równej linii okapu i zróżnicowanym poziomie kalenic. Połacie dachu nawy miękko „przechodzą” w dach prezbiterium. Od zachodu, nad wejściem znajduje się dwuspadowy daszek wsparty na dwóch słupkach. Nad nim połać z trójkątnym szczytem i „obdaszkiem” – oba z pokryciem gontowym. Bardzo piękna jest wieżyczka sygnaturki. Ma wydatną baniastą podstawę pobitą gontem a na niej arkadową latarenkę, także pokrytą gontem.
 
Źródło: Roman Mirowski, „Drewniane kościoły i dzwonnice Ziemi Świętokrzyskiej”, 2002 r. RM
 
 
Słowniczek:
Konstrukcja wieńcowa (ściana wieńcowa, konstrukcja węgłowa, blok-hauzowa, na zrąb, zrębowa, na zamek) - ściana drewniana znana już w czasach prehistorycznych (od neolitu). Do dzisiaj kontynuowana w rejonach o bogatych tradycjach ciesielskich takich jak Podhale czy Kurpie. Ściana składa się z ułożonych poziomo wieńców z belek drewnianych łączonych w narożach (węgłach) na zamki z ostatkami lub bez nich. Ostatkami nazywa się wystające poza obrys budynku końce belek. Belki leżące na sobie łączy się na ogół dębowymi kołkami - tyblami, chroniąc je przed przesunięciem. Szczelinę pomiędzy nimi należy uszczelnić np. sznurem, pakułami, wysuszonym mchem.
Obdaszek – element architektoniczny w postaci niewielkiego daszka. Inne określenia to fartuch, okap, podstrzesze czy kapnik. W budynkach drewnianych wąski, jednospadowy daszek umieszczony zazwyczaj pomiędzy szczytem a ścianą. Chroni ścianę lub jej fragment przed wodą deszczową oraz stanowi element podziału architektonicznego.
Gont – drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych. Deseczka z drewna iglastego, o przekroju klina, z wpustem wzdłuż szerszej krawędzi. Łączona poprzez wsunięcie jednej deseczki w drugą.
Sygnaturka to mała wieża kościelna, w której zazwyczaj umieszcza się najmniejszy z dzwonów, również nazywany sygnaturką. Na dzwonie tym dzwoniono na Sanctus i na podniesienie.
Latarnia – wieloboczna (czasem walcowa) nadbudówka nad kopułą, służąca do wprowadzenia do jej wnętrza światła. Latarenki w wieżyczkach sygnaturek wprawdzie tej roli nie wypełniają, ale przez analogię są tak samo nazywane.
 
Źródło: pl.wikipedia.org
 
Opracowanie: Agnieszka Markiton
 

ZDJĘCIA

Kaplica cmentarna p.w. św. Anny - Fot. Agnieszka Markiton
Kaplica cmentarna p.w. św. Anny - Fot. Agnieszka Markiton
Kaplica jest orientowana - Fot. Agnieszka Markiton
Trójboczne prezbiterium - Fot. Agnieszka Markiton
Dwuspadowy daszek nad wejściem - Fot. Agnieszka Markiton
Dwuspadowy daszek nad wejściem - Fot. Agnieszka Markiton
Połać z trójkątnym szczytem - Fot. Agnieszka Markiton
Dachy gontowe - Fot. Agnieszka Markiton
Wieżyczka sygnaturki - Fot. Agnieszka Markiton
Wieżyczka sygnaturki - Fot. Agnieszka Markiton
Podwaliny i szalunek z pionowych desek - Fot. Agnieszka Markiton
Wnętrze kaplicy - Fot. Agnieszka Markiton
Późnobarokowy ołtarz - Fot. Agnieszka Markiton
Płaski strop - Fot. Agnieszka Markiton
Polichromie - Fot. Agnieszka Markiton
Polichromie - Fot. Agnieszka Markiton
Chór muzyczny - Fot. Agnieszka Markiton
Rycina: Roman Mirowski
Rycina: Roman Mirowski

Wyniki eliminacji wojewódzkich 69. Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego

Wiadomo już, kto będzie reprezentował województwo świętokrzyskie w przeglądach finałowych 69....

"Lokator" – premiera Studia Pantomimy w KCK

26 kwietnia o godz. 18.00 na małej scenie Kieleckiego Centrum Kultury zostanie po raz pierwszy...

Kielecki Spacer Miejski – Kielce w pigułce

Co można zobaczyć w Kielcach? Co pokazać znajomym, którzy przyjechali w odwiedziny z innego...

Premiera spektaklu pt. "Przygody Koziołka Matołka" w Europejskim Centrum Bajki w Pacanowie

3 maja o godz. 16.00 i 17.00 podczas "Literackiej Majówki" na dużej scenie Europejskiego Centrum...

Wybitny skrzypek Mieczysław Jaroński bohaterem kolejnej pocztówki z cyklu "KielczaNIE NIEzwykli, NIEzapomniani"

Nakładem Poczty Polskiej ukazała się kontynuacja cyklu „KielczaNIE NIEzwykli, NIEzapomniani”, w...

Konkurs pt. "Kapliczki w obiektywie. Uwiecznij ducha tradycji"

Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach i Muzeum Wsi Kieleckiej zapraszają fotografów-amatorów do...

Wernisaż wystawy absolwentów kieleckiego Plastyka w Galerii Winda

Kieleckie Centrum Kultury zaprasza na wernisaż prac dyplomowych uczniów Państwowego Liceum Sztuk...

Przebojowa, mistrzowska i młoda wiosna w Filharmonii Świętokrzyskiej

Wiosna w Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach zapowiada się bardzo ciekawie. Podczas środowej...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 61 507 052
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności