W styczniu 1905 r. w myśl założeń Zarządu Związku Młodzieży Polskiej - „Zet" powstał w gimnazjum im. Mikołaja Reja komitet strajkowy złożony z 6 przedstawicieli jednego z dwóch działających w szkole kółek narodowych. Strajk rozpoczął się 3 lutego 1905 r. Strajkujący żądali m.in.: wprowadzenia języka polskiego jako wykładowego, polskich nauczycieli historii i literatury polskiej oraz likwidacji systemu policyjnego. Po wręczeniu dyrektorowi petycji 407 z 465 uczniów gimnazjum opuściło jego mury.
Tablica pamiątkowa poświęcona strajkowi szkolnemu w 1905 r. znajduje się w Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego. Jest to dawny budynek gimnazjum im. Mikołaja Reja. Powstała ona 3 lutego 1933 r. W czasie remontu budynku, który miał miejsce w latach 1962 - 1965, tablicę usunięto z korytarza szkoły i do późnych lat dziewięćdziesiątych służyła jako podpórka pod kotłem w kotłowni budynku. Odnaleziona dzięki staraniom dyrektorki Muzeum Pani Zapałowej i byłego woźnego Pana Jana Sabata po długoletniej konserwacji na początku lutego 1996 r. powróciła na miejsce.
Napis na tablicy:
W tym miejscu dn. 3.II.1905 r.
młodzież rzuciła hasło wałki
o szkolę polską
i opuściła mury gimnazjum rosyjskiego.
Ku pamięci tego czynu
fundują tablice uczestnicy walki
i uczniowie gimnazjum im. M. Reja
3.II.1933 r.
Tablica umocowana jest na korytarzu pierwszego piętra w pobliżu kraty oddzielającej muzeum od pomieszczeń Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej. Wykonana jest z marmuru chęcińskiego o wysokości 57 cm i szerokości 81 cm. Napisy są ryte.
Źródło: mgr Piotr Prokop, Miejsca Pamięci Narodowej 1769 – 1981 w Kielcach, materiał udostępniony przez Urząd Miasta Kielce - Wydział Gospodarki Komunalnej
