Otwarcie wystawy odbędzie się w czwartek, 11 września, o godzinie 18:00.
Słowackie szkło artystyczne
Wystawa dwóch słowackich artystów-nauczycieli i ich uczniów prezentuje pars pro toto nowe formy i tendencje we współczesnym słowackim szkle artystycznym. Jej ambicją jest zaznaczenie zarówno charakterystycznego dla współczesnego szkła artystycznego wyboru form i rozwiązań, jak i różnic we współczesnych trendach oraz koncepcjach dydaktycznych stosowanych w edukacji młodych twórców.
Słowackie dziedzictwo szkła opiera się na długiej, sięgającej średniowiecza tradycji wytwarzania wyrobów szklanych na terenach Republiki Czeskiej i Słowacji. Przez lata zdobyło sobie uznanie na polu międzynarodowym. Współczesna tradycja szkła artystycznego jest wypadkową świadomości potencjału, jaki oferuje materiał oraz możliwości wykorzystywania hut szkła z ich zapleczem technologicznym i kwalifikacjami pracowników.
Rozwój szkła artystycznego jako niezależnej dyscypliny artystycznej przyczynił się do otwarcia nowych specjalistycznych kierunków studiów na założonej w 1949 roku Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie. Szkło artystyczne stało się niezależnym kierunkiem studiów w 1965 roku, kiedy na bratysławskim ASP został otwarty Wydział Szkła Architektonicznego. Tak rozpoczęła się historia sukcesów słowackiej szkoły szkła artystycznego. Wielką rolę odegrał tu założyciel wydziału - czeski artysta Václav Cigler, który prowadził go aż do końca lat siedemdziesiątych. Jako jeden z pierwszych artystów w byłej Czechosłowacji zajmował się tworzeniem geometrycznych rzeźb ze szkła optycznego; związany się z ruchem neo-konstruktywistycznym o nazwie "Nowa Wrażliwość" w 1960 roku Cigler wyniósł szkło optyczne do rangi sztuki wprowadzając elementy Land Artu, myślenia projektowego, konceptualnego i minimalistycznego. Wykształcił wielu uczniów, a jego twórcze poglądy kształtowały kolejne pokolenia twórców szkła artystycznego, którego rozwój przez lata był postrzegany przede wszystkim przez pryzmat jego koncepcji - jako jej kontynuacja albo jej zaprzeczenie.
Po odejściu Ciglera kształcenie na uczelni koncentruje się na wzornictwie przemysłowym, wymaganiach praktyki zawodowej oraz zaspokojeniu rosnącego zapotrzebowania producentów. W listopadzie 1989 rozpoczyna się okres transformacji społecznej, który przynosi między innymi głęboką przemianę postrzegania estetycznych i funkcjonalnych cech szkła artystycznego i samej filozofii szkła jako dyscypliny. Na pierwszy plan wysuwa się bardzo wyraźne zainteresowanie samą estetyką obiektu, a także zainteresowanie środowiskiem i tworzeniem instalacji- pojawia się tendencja wzajemnego przenikania się dyscyplin oraz technik, stopniowo zacierają się granice pomiędzy poszczególnymi formami sztuki i jej rodzajami.
Patrik Illo (rocznik 1973) zaczął uczyć w Akademii Sztuk Pięknych stosunkowo niedawno. W 2010 Wydział Szkła Artystycznego został przekształcony w Studio Szkła. Palo Macho (rocznik 1965) dołączył do niego nieco później. Oboje po ukończeniu swojej macierzystej uczelni zdobywali doświadczenie w praktyce: Illo jako projektant i twórca obiektów studyjnych i instalacji, Macho głównie jako malarz, tworząc obrazy zarówno na szkle, jak i w szkle.
Illo i Macho doprowadzili swoją technikę do doskonałości. Oboje wymyślają i tworzą prace na pograniczu sztuki i komercji, co - dzięki nim - stało się również dewizą Studia Szkła. Zwięzła nazwa wprowadza najlepiej w założenia programu dydaktycznego: nacisk na poznanie materiału, zrozumienie jego specyfiki i potencjału, opanowanie różnorodnych technologii i umiejętności szklarskich. Oczywiście interdyscyplinarność oraz wykorzystywanie innych materiałów są dopuszczalne i wskazane pod warunkiem jednakże uzasadnienia ich użycia. Macho i Illo otworzyli studio na współpracę międzynarodową, wymiany zagraniczne oraz uczestnictwo w studenckich sympozjach, warsztatach i wystawach, a także współpracę z firmami produkcyjnymi.
Ich współpraca przynosi pierwsze zauważalne efekty w postaci zróżnicowanych, oryginalnych, innowacyjnych i niekonwencjonalnych prac, które powstają w pracowni.
Szkło fascynuje nie tylko ze względu na swoje unikalne właściwości optyczne, ale także ze względu na swój twórczy potencjał i możliwość przekraczania granic dyscyplin: w sposób poważny, niepowierzchowny, żartobliwy, na pozór sprzeczny z zasadami i tradycjami, czy świadomy i innowacyjny. Wystawa obiektów dwóch słowackich artystów -nauczycieli i ich uczniów pokazuje do czego zdolne jest szkło artystyczne i jak może zostać przekształcone. Życzymy przyjemnych i inspirujących artystycznych doznań.
Huta szkła Rona
Huta RONA została założona w 1892 roku przez wiedeńska firmę "Schreiber & Neffen". Jej nazwa pochodzi od nazwy miejscowości, w której huta działa do dziś.
Huta RONA zdobyła wysoką pozycję na rynku niedługo po założeniu, przede wszystkim dzięki wysokim kwalifikacjom szklarzy i jakości swoich produktów. Większość produkcji trafiała, tak jak i dziś, na rynki zagraniczne. W ofercie znalazło się również szkło dla gastronomii. Od 1897 roku huta dostarcza szkło do wielu renomowanych hoteli, w tym do hotelu Sacher w Wiedniu.
Huta składa się z zakładu produkcyjnego, centrum logistycznego oraz pałacu - dawnej rezydencji założycieli, obecnie wykorzystywanego jako centrum administracyjno-handlowe. Stworzono tam miejsce dla biznesowych spotkań i wzorcownię.
W całej swojej 120-letniej historii zakład stara się być w technologicznej czołówce przemysłu szklarskiego. Udowodnił to wdrażając wiele innowacyjnych rozwiązań. Spośród wielu chcielibyśmy zwrócić uwagę na rok 1896, kiedy to huta uruchomiła pierwsze w Europie oprzyrządowanie do dekorowania szkła techniką pantografu. W roku 1956 jako pierwsza huta szkła w historii Rona rozpoczęła produkcję ręcznie robionych kieliszków ciągnionych.
Z ostatnich wdrożeń warto zwrócić uwagę na rok 2001, kiedy huta RONA, jako pierwsza na świecie rozpoczęła automatyczną masową maszynową produkcję podwójnie dmuchanych kieliszków z nóżką ciągnioną. Jest to obecnie jedna z najbardziej zawansowanych technologii produkcji na świecie.
RONA zatrudnia 1270 osób, należy do największych pracodawców przemysłowych w zachodniej Słowacji. W zakładzie działa 7 automatycznych linii produkcyjnych przeznaczonych do maszynowej produkcji, jak również specjalna linia produkcyjna do ręcznego wykonywania szkła i dekoracji.
Tekst: Karolina Borowiec
Institute of Design Kielce
