Ekspozycja zaprezentuje nieeksponowane dotychczas zabytki reprezentujące XIX-wieczne malarstwo i grafikę. Towarzyszyć im będą fotografie, które w ówczesnym stuleciu stały się nowym sposobem utrwalania wizerunków najbliższych osób - obok funkcjonujących nadal galerii obrazów.
Portret jest gatunkiem o wielowiekowej tradycji. Ludzie od najdawniejszych czasów pragnęli uwiecznić tych najważniejszych, najdzielniejszych czy najbardziej wpływowych członków swojej społeczności. Wraz z nastaniem wieku XIX zmieniła się funkcja i sposób malowania portretów. Artyści skłaniali się ku tworzeniu wizerunków psychologicznych, okolicznościowych. Portret stał się studium przemijalności człowieka, ukazując go w różnych okresach życia. Coraz częściej bohaterami stawali się reprezentanci niższych warstw społecznych - mieszczanie, nawet chłopi, intelektualiści, przedstawiciele różnych zawodów i nacji.
Prezentowane na wystawie obrazy to portrety ziemian, polityków, osób, które odegrały znaczącą rolę w dziejach Polski XIX wieku - Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, ministra skarbu Królestwa Polskiego oraz margrabiego Aleksandra Wielkopolskiego, naczelnika cywilnego rządu Królestwa z okresu powstania styczniowego czy portret Maksymiliana Ossolińskiego, zasłużonego dla kultury narodowej dzięki utworzonej we Lwowie fundacji. Do wyróżniających się, w wymiarze europejskim, należy portret damy w białej sukni (z rodziny Wielopolskich) pędzla Leopolda Horowitza (1838 - 1917). Wśród portretów prywatnych wysokim poziomem malarskim wyróżniają się przedstawienia kobiet z rodziny Schutzów, właścicieli Białej Wielkiej, Olszowskich oraz Morstinów z Kobylnik.
Włączenie do wystawy przykładów rycin pochodzących z wydawnictw warszawskich i lwowskich podkreśla znaczenie grafiki w popularyzacji portretu oraz szeroki zasięg jej oddziaływania. Na bogaty pokaz grafik składają się cykle czarno-białych i barwnych litografii z początku XIX wieku - przedstawiające polskich królów, hetmanów, bohaterów powstań narodowych, w tym cenna litografia Jana Feliksa Piwarskiego z przedstawieniem Władysława Warneńczyka wzorowanym na obrazie Marcelego Bacciarellego. Interesujące pod względem artystycznym są również prace Maksymiliana Fajansa (1825 - 1890), grafika i właściciela warszawskiego wydawnictwa, autora wielu portretów pisarzy, m.in. Adama Mickiewicza, Aleksandra Fredry oraz malarza Napoleona Ordy.
Pełniejszy obraz społeczeństwa polskiego z drugiej połowy XIX wieku daje ekspozycja fotografii bogato reprezentowanej w zbiorach muzeum. Zdjęcia członków rodzin (Zamoyskich, Sapiehów), uczniów, nauczycieli szkół powszechnych czy urzędników, wykonane w renomowanych zakładach fotograficznych w Warszawie, Krakowie, Kielcach, ukazują charakterystyczne dla epoki trendy w modzie, stylu życia etc.
Wystawa będzie prezentowana od 11 marca do 1 czerwca.
Źródło:
Muzeum Narodowego w Kielcach
