Wtorek, 19 marca 2024 - Aleksandryny, Józefa, Nicety

Rzeźba i malarstwo w sztuce ludowej A A A

Czwartek, 13 grudnia 2018 Autor: Edyta Ruszkowska
Wystawa stała "Od sacrum do profanum. Rzeźba i malarstwo w sztuce ludowej" zostanie otwarta 18 grudnia 2018 roku w Muzeum Dialogu Kultur. Jest to projekt, w którym przedstawionych zostanie blisko 500 prac ze zbiorów własnych Muzeum Narodowego w Kielcach. Bogata kolekcja, gromadzona od lat 50. XX wieku, pozwoli zapoznać się z dorobkiem artystycznym twórców z naszego regionu powstałym na przestrzeni ponad 100 lat. Prace zaprezentowane w układzie tematycznym przeniosą widza w barwny świat sztuki ludowej wyczarowany przez rzeźbiarzy i malarzy. Tę swoistą podróż rozpocznie w sferze świętości, a zakończy w sferze świeckości.

U podstaw polskiej sztuki ludowej tkwi twórczość wyrosła z treści religijnych. Dlatego też duża grupa prac poświęcona jest tematyce chrystologicznej i maryjnej.

Wyjątkowo ekspresyjne są dzieła ukazujące Mękę Pańską: Chrystusa na krzyżu, Chrystusa przy słupie, Upadek pod krzyżem, wykonane przez wybitnych rzeźbiarzy, do których zalicza się  Leona Kudłę, Józefa Piłata, Stanisława Jabłońskiego, Józefa Zganiacza czy Józefa Jurkowskiego. Równie przejmujące, a jednocześnie nastrojowe i pełne zadumy są obrazy Marianny Wiśnios, która tworzyła z ogromną pasją, mając do dyspozycji jedynie szkolne kredki, ołówek, długopis, barwniki do tkanin czy farby plakatowe.

Wielu twórców często w swoich kompozycjach uwieczniało moment zdjęcia z krzyża i złożenia ciała Chrystusa na kolanach jego matki. Wśród dużej liczby piet z pewnością warto zwrócić uwagę na rzeźbę ceramiczną Krystyny Mołdawy o zielono-niebieskim szkliwie oraz prace wykonane w drewnie przez Józefa Piłata. Artysta ukazywał Marię nie tylko w dostojnych szatach, ale w ubiorze, w jakim na co dzień chodziły wiejskie kobiety. Wierzono, że Matka Boska ukazuje się ludziom w stroju, jaki obowiązuje w danej okolicy.

Wyobrażenia Chrystusa Frasobliwego, który uznawany jest za symbol polskiej rzeźby ludowej, to jeden z najczęściej podejmowanych przez rzeźbiarzy ludowych tematów. Figury te dziś można spotkać w kapliczkach przydrożnych. Postać cierpiącego Chrystusa, pogrążonego w zadumie, była szczególnie bliska wiernym, upatrującym w jego obliczu zatroskania o ogrom ludzkich spraw i ich niedoli. Zwykle przedstawiano go jedynie w przepasce na biodrach i koronie cierniowej na głowie lub okrytego płaszczem królewskim z palmą w rękach. Na wyróżnienie zasługuje oszczędna w formie praca ceramiczna Stanisława Pastuszkiewicza i wyjątkowo ekspresyjna figura Frasobliwego z czaszką Adama Stefana Kwapisza.

Na wystawie pokazana zostanie różnorodna grupa wizerunków maryjnych – Matkę Boskę Ostrobramską, Matkę Bożą Niepokalaną oraz Matkę Boską z Dzieciątkiem, a wśród nich najsłynniejszą Matkę Boską Częstochowską. Tematy te chętnie podejmowali zarówno malarze, jak i rzeźbiarze.

Ważną część omawianej ekspozycji będą stanowiły figury świętych, którym przypisywano moc pośrednictwa między człowiekiem a Bogiem. W przekonaniu wiejskiej społeczności każdy święty pełnił określone funkcje. Święty Mikołaj opiekował się sierotami i pannami na wydaniu, Święta Anna kojarzyła małżeństwa, Święty Antoni pomagał w odnalezieniu rzeczy zgubionych, Święty Florian chronił przed pożarem, a Święty Jan Nepomucen przed powodzią i gradobiciem. Natomiast do Świętej Barbary i Świętego Józefa modlono się o dobrą śmierć.

Ciekawym akcentem będą obrazy kultowe nieznanych wykonawców datowane na początek XX wieku. Pozostałą część ekspozycji w sferze sacrum wypełniają przedstawienia biblijne utrwalone w ikonografii oficjalnej, jak np. Ostatnia wieczerza, Wygnanie z Raju, Ucieczka do Egiptu, Boże Narodzenie. Ich autorami są znani ludowi rzeźbiarze m.in. Adam Zegadło, Tadeusz Żak, Józef Zganiacz, Antoni Baran.

Kolejny etap zwiedzania, to sfera profanum. Tu zobaczymy rzeźby i obrazy inspirowane realiami życia na wsi: dzień powszedni - wypełniony ciężką pracą, czas zabawy  oraz świętowanie, wyznaczone kalendarzem świąt kościelnych. Stanisław Bąk i Józef Firmanty to  malarze dokumentaliści, którzy na płótnach uwieczniali ważne wydarzenia ze swojego najbliższego otoczenia: Zielna w Bielinach, Odpust w Bielinach, Procesja na Boże Ciało, Kolędnicy. Nie mniej ciekawe są prace  Tadeusza Żaka, który wypowiadał się zarówno w rzeźbie, jak i w malarstwie. Uwagę przyciągają polichromowane płaskorzeźby, np. Wesele, Muzykantów, Tańce, a na płótnie Lejoch, wielkanocny zwyczaj oblewania się wodą.   

Wśród scen obrzędowych ciekawie prezentuje się  Wesele żydowskie Adama Zegadły  złożone z kilku oddzielnych scen. Rzeźbiarz obok muzykującej kapeli przedstawił postaci państwa młodych, drużbów, rabina, dwóch ucztujących Żydów oraz dwóch mężczyzn w tańcu, w tradycyjnych strojach.

Obok tematyki wiejskiej i obrzędowej nie zabraknie prac inspirowanych światem baśni i legend oraz historią czasów wojny i okupacji.

Uzupełnieniem prac malarskich i rzeźbiarskich będzie ceramika figuralna zapoczątkowana przez garncarzy iłżeckich w okresie międzywojennym i kontynuowana później przez innych uzdolnionych twórców. Obok kolekcji iłżeckiej zaprezentujemy rzeźby, zabawki oraz galanterię ceramiczną (kropielniczki) z ośrodków garncarskich w Chałupkach, Obicach, Rędocinie, Odrowążu oraz Ostrowcu Świętokrzyskim (dawny Denków, Koszary i Kąty). Do uzdolnionych wykonawców należą Stanisław Pastuszkiewicz, Wincenty Kitowski, Konstanty Ciepielewski – rzeźbiarz ptaków, Krystyna Mołdawa, Andrzej Rokita, Henryk Kwapisz, Stanisław Seweryński, Czesław Seweryński, Janina Gozdecka, Stefan Sowiński, Elżbieta Klimczak, Stanisław Karczmarski, Helena Karczmarska, Tadeusz Połetek.

Źródło: MNKi

Prezentacja tomiku wierszy Bogdana Białka pt. "Ostatni Hiob"

18 marca (w poniedziałek) o godz. 17.00 w Stowarzyszeniu im. Jana Karskiego w Kielcach odbędzie...

„Spotkajmy się w muzeum” – powstanie styczniowe

„Spotkajmy się w muzeum” – taki tytuł nosi nowy cykl spotkań w Muzeum Historii Kielc. Pierwsze...

W Busku zagra Orkiestra Wojskowa z Lublina

Buskie Samorządowe Centrum Kultury zaprasza na koncert Orkiestry Wojskowej z Lublina pod batutą...

Zajęcia edukacyjne towarzyszące wystawie pt. "Poza ramami. Literackie inspiracje w grafice..."

Muzeum Stefana Żeromskiego w Kielcach zaprasza na nowe zajęcia edukacyjne towarzyszące...

Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym"

3 marca (w niedzielę) w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie odbędzie się XII edycja...

"Pomóżmy Dorocie, której spłonął dom" – koncert charytatywny w teatrze połączony z licytacją

27 marca (w środę) o godz. 18.00 w Teatrze im. St. Żeromskiego odbędzie się koncert charytatywny...

Musicale i spektakle w KCK

W najbliższym czasie w Kieleckim Centrum Kultury widzowie będą mogli obejrzeć musical...

Wielkanocny "Konkurs z jajem"

Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach zaprasza dzieci i młodzież ze szkół podstawowych, a także...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 60 740 920
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności