Dwutomowa publikacja Powstanie Styczniowe 1863–1864. Pamiętamy, autorstwa Piotra Kacprzaka, zastępcy dyrektora RDLP w Radomiu, to część projektu Leśnicy Powstańcom Styczniowym (lesnicypowstanciomstyczniowym.pl).
Książka ta została wydana w 2023 r. przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Radomiu i Świętokrzysko-Radomski Oddział Polskiego Towarzystwa Leśnego. Jest to szczegółowe opracowanie na temat powstania styczniowego na terenie RDLP w Radomiu.
Tak we wstępie do publikacji pisze autor Piotr Kacprzak: Każda rocznica ważnego wydarzenia w historii kraju, narodu, regionalnych i lokalnych społeczności przywraca pamięć, która jest inspiracją, nie tylko do uroczystego ich świętowania, ale także źródłem licznych inicjatyw prowadzących do upamiętnienia. […] W Polsce pamięć o powstaniu styczniowym trwa niemal od chwili jego wybuchu. Pierwsze miejsca bitew, pierwsze mogiły, miejsca stacjonowania oddziałów i miejsca straceń były zapamiętywane przez lokalne społeczności, a gdy przyszła I wojna światowa i Rosjanie opuścili Polskę, rozpoczął się proces ich dokumentowania. Stawiane były najczęściej krzyże, a szczątki poległych powstańców przenoszono na cmentarze. Po odzyskaniu niepodległości, 21 stycznia 1919 roku, Naczelny Wódz – Józef Piłsudski – wydał rozkaz okolicznościowy, w którym zaliczył do szeregów wojska wszystkich weteranów 1863 roku z prawem noszenia w dni uroczyste munduru wojsk polskich. W tym samym dniu podpisał on także rozkaz specjalny, zgodnie z którym weterani powstania styczniowego uzyskali uprawnienia żołnierzy wojska polskiego. 18 grudnia 1919 roku uchwalona została ustawa przyznająca stopnie i prawa oficerskie weteranom 1831 i 1863 roku. Na jej podstawie nadano powstańcom – szeregowym żołnierzom – stopień podporucznika Wojsk Polskich, oficerów zaś awansowano na wyższy stopień oficerski. Specjalnie powołana komisja weryfikacyjna przyznała 3644 osobom prawa weteranów. Weterani korzystali z wszystkich praw i przywilejów oficerów armii czynnej, z wyjątkiem stałego uposażenia służbowego, gdyż to zastępowała dożywotnia pensja przyznana 2 sierpnia 1919 roku. Na dzień 2 stycznia 1920 roku Józef Piłsudski wyznaczył pierwsze posiedzenie Kapituły Orderu Virtuti Militari i tego też dnia Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari odznaczonych zostało pierwszych 59 powstańców-weteranów. […]
8 lutego 2023 roku Senat Rzeczypospolitej Polskiej przyjął kolejną uchwałę w sprawie upamiętnienia 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Rocznica ta stała się ponownie okazją do pamięci o tamtych czasach i bohaterach walk narodowo-wyzwoleńczych. Odsłonięte zostały nowe tablice, pomniki, odnawiane mogiły i miejsca pamięci. Zasięg niniejszej publikacji odnosi się do obszaru działania Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Radomiu, obejmującej prawie całe Województwo Świętokrzyskie, południową część Województwa Mazowieckiego (dawne Województwo Radomskie) oraz w nieznacznej części Województwo Łódzkie (Gmina Drzewica). […] Zasadniczym przesłaniem publikacji jest przedstawienie pamięci, jaką dla tamtego okresu czasu i licznych pamiątek istniejących w regionie ma lokalna i regionalna społeczność, reprezentowana przez samorządy, stowarzyszenia, instytucje państwowe czy osoby prywatne. Pamięć trwa już 160 lat, a każdy rok wnosi do niej nowe elementy. Swój udział w kreowaniu pamięci mamy również i my, leśnicy. Na terenie lasów zarówno państwowych jak i niepaństwowych znajduje się kilkadziesiąt miejsc pamięci związanych z powstaniem styczniowym, o które należy dbać, a przy niektórych z nich rokrocznie odbywają się uroczystości o charakterze patriotyczno-religijnym, w których licznie uczestniczy lokalna i leśna społeczność. […]
O dostępność publikacji należy pytać w biurze RDLP w Radomiu.
_______
Źródła: Jadwiga Rafalska-Kawalec | lesnicypowstancomstyczniowym.pl