Piątek, 3 maja 2024 - Jaropełka, Marii, Niny

Katarynek czar i urok A A A

Poniedziałek, 22 września 2008 Autor: Barbara Jankowska-Piróg
"Chodził kiedyś kataryniarz
Nosił na plecach słowików chór
I papugę ze złotym dziobem
I pierścionków sznur"
- tak śpiewała kiedyś Rena Rolska
Katarynka to miniorgany, dawniej budowane przez konstruktorów kościelnych organów. Ich historia sięga 300 lat. Pierwotnie katarynki były sterowane za pomocą walca z ponabijanymi sztyftami i zaczepami. Kręcąc korbą, pompowane było powietrze z miechów na spodzie katarynki i obracany był walec, który sztyftami otwierał poszczególne zawory i wtłaczał powietrze do piszczałek. Na takim walcu mieściło się tylko kilka melodii. Później opatentowano prostszy sposób odczytu muzyki - przesuwającą się papierową taśmę z rzędami dziurek, przez które przechodzi powietrze do odpowiednich piszczałek lub zaworów.

Dawniej w wielu miastach Europy było wielu kataryniarzy. W Warszawie przed II wojną światową kataryniarze nie mieścili się na ulicach. Statystycznie na jedną ulicę przypadało 1,5 kataryniarza. Grali do tańca, występowali na jarmarkach, zastępowali radio. Popularność katarynki, dzięki prostocie obsługi i łatwości ich przenoszenia, trwała ponad 200 lat. W Polsce produkcją katarynek zajmowały się cztery firmy. W Warszawie był nawet sklep, gdzie można było je kupić. Dopiero po drugiej wojnie światowej kataryniarze zniknęli z polskich ulic. Kataryniarzy zarabiających na ulicach prawie już nikt nie pamięta. Dziś nikt już nie produkuje katarynek. Po wojnie prawie całkowicie zanikła ta piękna tradycja. Pojedyncze egzemplarze katarynek możemy dziś oglądać w muzeach lub prywatnych kolekcjonerów. Można je zamówić w Holandii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Dobra Katarynka kosztuje dziś tyle co samochód.

Na początku lat siedemdziesiątych, z inicjatywy Dzielnicowej Rady Narodowej Śródmieście i Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych w Warszawie, na Starym Mieście w Warszawie pojawił się kataryniarz. Został nim pan Jan Gorczewski. Przez następne lata był nim Leszek Zmaza, który wygrał konkurs na postać kataryniarza ogłoszony przez Muzeum Rzemiosł Artystycznych i zaczynał na wypożyczanej z Muzeum Zegarów autentycznej katarynce. Tak została wskrzeszona w Warszawie postać kataryniarza. Ze względów zdrowotnych w latach dziewięćdziesiątych Leszek Zmaza zaprzestał działalności i przez prawie siedem lat nie było kataryniarza ani w Warszawie, ani w Polsce. W 1999 roku cioteczny brat pana Leszka postanowił podtrzymać rodzinną tradycję. Pan Piotr Bot jest dziś jedynym w Polsce pełnoetatowym kataryniarzem.

Obecnie tradycja katarynki odżywa za sprawą Międzynarodowego Festiwalu Kataryniarzy oraz jego pomysłodawcy i organizatora Przemysława Predygiera, aktora i miłośnika dźwięków katarynki. Od sześciu lat organizuje on w Kielcach festiwal, na który zjeżdżają kataryniarze z kraju i zagranicy. Festiwal przywraca do życia piękną, niemalże zapomnianą w Polsce tradycję.

Podczas odbywających się w Kielcach festiwali kataryniarzy mieszkańcy miasta i regionu mają możliwość zobaczyć na żywo najprawdziwszego kataryniarza, poczuć atmosferę dawnych czasów oraz podziwiać urok i czar katarynek. Biorą w nich udział artyści kataryniarze m.in. z Holandii, Warszawy i Bielska-Białej. Na festiwalu obecny jest pan Piotr Bot. Na ulicy Sienkiewicza można więc zobaczyć katarynki z różnych miejsc na świecie i prawdziwą papugę, która wyciąga losy. Można też usłyszeć przepiękne dźwięki, zarówno ludowe, jak i klasyczne oraz współczesne. Melodia o kataryniarzu, złotym pierścionku i papudze zawsze przenosi nas w dawne czasy.

W marcu 2002 roku Przemysław Predygier zorganizował w Watykanie jeden ze swych wyjątkowych koncertów. Artyści kataryniarze z Polski i Niemiec zagrali dla Ojca Świętego Jana Pawła II. Wykonawcami byli Mała Orkiestra Katarynek Antoniego i Wolfganga Wonlegemutha oraz warszawski kataryniarz Piotr Bot. Pan Przemysław ma w planach zorganizowanie koncertu również dla papieża Benedykta XVI.

 

FILMY

ZDJĘCIA

VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Na katarynce grają także kobietyFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Kataryniarz Robert MazurekFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Przemysław Predygier z kataryniarzamiFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Katarynki cieszyły się dużym zainteresowaniemFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Rozmowa z Przemysławem PredygieremFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Piotr Bot, jedyny pełnoetatowy kataryniarz w PolsceFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Tomasz SylwestrzakFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Kubuś - papuga Piotra BotaFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Kataryniarze stanowili niecodzienną atrakcjęFot. J. Wrońska
VI Międzynarodowy Festiwal Kataryniarzy - Katarynki to prawdziwe dzieła sztukiFot. J. Wrońska
Przemysław Predygier - Organizator Festiwalu Kataryniarzy w KielcachFot. J. Wrońska
Przemysław Predygier - Aktor, kielczaninFot. J. Wrońska
Przemysław Predygier - Podczas wywiadu dla PIK-aFot. J. Wrońska
Przemysław Predygier - Podczas wywiadu dla PIK-aFot. J. Wrońska

Literacka majówka na Żeromszczyźnie. Eliminacje do 48. Buskich Spotkań z Folklorem

Zwiedzanie dworku Stefana Żeromskiego wspólnie z wybitną badaczką życia i twórczości pisarza –...

ZPAF OŚ zaprasza na wernisaż wystawy zdjęć Janusza Buczkowskiego pt. "Japonia"

Zdjęcia legendarnego fotografika Janusza Buczkowskiego można od dzisiaj podziwiać na wystawie pt....

"Majówka z historią" w Szydłowie

Nadchodzący długi weekend majowy to idealny moment, aby wybrać się na niezapomnianą podróż w...

„Święto Kwitnącej Wiśni” w Nowem

W najbliższą niedzielę w Nowem (gmina Ożarów, powiat opatowski) odbędzie się XVII „Święto...

Wybitny skrzypek Mieczysław Jaroński bohaterem kolejnej pocztówki z cyklu "KielczaNIE NIEzwykli, NIEzapomniani"

Nakładem Poczty Polskiej ukazała się kontynuacja cyklu „KielczaNIE NIEzwykli, NIEzapomniani”, w...

Konkurs pt. "Kapliczki w obiektywie. Uwiecznij ducha tradycji"

Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach i Muzeum Wsi Kieleckiej zapraszają fotografów-amatorów do...

Majówka na zamku Krzyżtopór w Ujeździe

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe rozpoczyna sezon turystyczny. W długi weekend majowy na zwiedzających...

Wernisaż wystawy absolwentów kieleckiego Plastyka w Galerii Winda

Kieleckie Centrum Kultury zaprasza na wernisaż prac dyplomowych uczniów Państwowego Liceum Sztuk...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 61 606 379
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności