Łazów czy Łaz?
Łazy to nazwa dzielnicy w północnej części Kielc (oraz nazwa ulicy tam położonej). Dawniej była to część wsi Niewachlów Drugi, która została przyłączona do Kielc w 1979 roku. Nazwa ta ma postać tylko liczby mnogiej, czyli nie można jej przyporządkować któregoś z tradycyjnie wyodrębnianych trzech rodzajów: męskiego, żeńskiego, nijakiego. Dlatego też nie można wskazać jednoznacznie formy dopełniacza.
Historycznie rzecz ujmując, można jednak powiedzieć, że pochodzi ona od gwarowego rzeczownika łaz, który ma dwa znaczenia: 1. ‘miejsce po wypalonym lub wykarczowanym lesie przeznaczone pod uprawę lub na pastwisko’; 2. ‘miejsce niskie i bagniste zarosłe krzakami’ (Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, t. 4, Warszawa 1962). Wyraz łaz jest rodzaju męskiego, więc w dopełniaczu liczby mnogiej ma formę łazów.
Być może dlatego większość miejscowości i ich części o tej nazwie (a jest ich w Polsce aż 116), zgodnie z tradycją lokalną zaakceptowaną przez językoznawców, ma końcówkę -ów (Łazów), na przykład nazwy miejscowości w Bielskiem, Ciechanowskiem, Konińskiem, Krośnieńskiem, Łomżyńskiem, Ostrołęckiem, Piotrkowskiem, Płockiem, Przemyskiem, Radomskiem, Wrocławskiem, Zielonogórskiem. Jednak są i takie nazwy, które nie mają końcówki w dopełniaczu (Łaz), na przykład miejscowości w Krakowskiem i Warszawskiem (koło Kampinosu).
Dzisiaj związek między rzeczownikiem łaz, który nie występuje w polszczyźnie ogólnej, a nazwą Łazy jest zatarty. Tak więc obie formy (Łazów, Łaz) należy uznać za poprawne i tylko zwyczaj językowy może zdecydować, która z nich się upowszechni lub będą funkcjonowały obydwie.
Porad językowych udziela prof. dr hab. Marek Ruszkowski – językoznawca, autor ponad 230 publikacji, w tym 12 książek, pracownik naukowy Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, rzeczoznawca podręczników szkolnych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Pytania do prof. Marka Ruszkowskiego prosimy przesyłać na adres: pik@wdk-kielce.pl (w tytule prosimy zaznaczyć „Porady językowe”).
Łazy to nazwa dzielnicy w północnej części Kielc (oraz nazwa ulicy tam położonej). Dawniej była to część wsi Niewachlów Drugi, która została przyłączona do Kielc w 1979 roku. Nazwa ta ma postać tylko liczby mnogiej, czyli nie można jej przyporządkować któregoś z tradycyjnie wyodrębnianych trzech rodzajów: męskiego, żeńskiego, nijakiego. Dlatego też nie można wskazać jednoznacznie formy dopełniacza.
Historycznie rzecz ujmując, można jednak powiedzieć, że pochodzi ona od gwarowego rzeczownika łaz, który ma dwa znaczenia: 1. ‘miejsce po wypalonym lub wykarczowanym lesie przeznaczone pod uprawę lub na pastwisko’; 2. ‘miejsce niskie i bagniste zarosłe krzakami’ (Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, t. 4, Warszawa 1962). Wyraz łaz jest rodzaju męskiego, więc w dopełniaczu liczby mnogiej ma formę łazów.
Być może dlatego większość miejscowości i ich części o tej nazwie (a jest ich w Polsce aż 116), zgodnie z tradycją lokalną zaakceptowaną przez językoznawców, ma końcówkę -ów (Łazów), na przykład nazwy miejscowości w Bielskiem, Ciechanowskiem, Konińskiem, Krośnieńskiem, Łomżyńskiem, Ostrołęckiem, Piotrkowskiem, Płockiem, Przemyskiem, Radomskiem, Wrocławskiem, Zielonogórskiem. Jednak są i takie nazwy, które nie mają końcówki w dopełniaczu (Łaz), na przykład miejscowości w Krakowskiem i Warszawskiem (koło Kampinosu).
Dzisiaj związek między rzeczownikiem łaz, który nie występuje w polszczyźnie ogólnej, a nazwą Łazy jest zatarty. Tak więc obie formy (Łazów, Łaz) należy uznać za poprawne i tylko zwyczaj językowy może zdecydować, która z nich się upowszechni lub będą funkcjonowały obydwie.
Porad językowych udziela prof. dr hab. Marek Ruszkowski – językoznawca, autor ponad 230 publikacji, w tym 12 książek, pracownik naukowy Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, rzeczoznawca podręczników szkolnych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Pytania do prof. Marka Ruszkowskiego prosimy przesyłać na adres: pik@wdk-kielce.pl (w tytule prosimy zaznaczyć „Porady językowe”).
