Czy mieszkaniec Buska-Zdroju to "buskowianin"?
Warto zacząć od pisowni nazwy tego miasta. Do niedawna słowniki poprawnościowe zawierały postać Busko Zdrój (bez łącznika), ponieważ drugi rzeczownik jest podrzędny wobec pierwszego (podobnie Kudowa Zdrój, Lądek Zdrój, Polanica Zdrój). Jednak w roku 2004 Rada Języka Polskiego zaleciła w tego typu nazwach pisownię z łącznikiem (Busko-Zdrój), wprowadzając łatwiejszą do zastosowania zasadę, która nie wymaga stwierdzenia, czy związek dwóch wyrazów w nazwie jest podrzędny czy współrzędny. Zgodnie z tą zasadą jeśli w nazwie są dwa rzeczowniki, to stawiamy krótką kreskę (łącznik), jeśli jest rzeczownik i przymiotnik, to łącznika nie stawiamy (np. Skarżysko Kościelne). W tej sytuacji należy dopuścić obie wersje ortograficzne, choć najnowsze słowniki podają już tylko postać z łącznikiem i tej trzeba dać pierwszeństwo.
Nazwy mieszkańców (kontynentów, państw, regionów, krain geograficznych, miejscowości) to grupa wyrazów, z których korzystamy rzadko albo w ogóle. Tylko wyjątkowo zachodzi potrzeba posługiwania się nazwami mieszkańców egzotycznych krajów, a przede wszystkim miejscowości. Kto użyje form abidżańczyk, abidżanka (mieszkańcy Abidżanu), abuzabijczyk, abuzabijka (mieszkańcy miasta Abu Zabi), ałmaatczyk, ałmaatka (mieszkańcy Ałma Aty), Malediwczyk, Malediwka (mieszkańcy archipelagu Malediwy) czy toledańczyk, toledanka (mieszkańcy Toledo)? Mieszkanka Uzbekistanu to Uzbeczka albo Uzbejka.
Niekiedy formy męskie dominują. Postać nowojorczyk jest dość częsta, ale nowojorczanka uchodzi za rzadką. Berlińczyk jest formą spotykaną, ale jej żeński odpowiednik ma dwie postacie: berlinianka, rzadziej berlinka.
Mieszkaniec Buska-Zdroju to – według „Nowego słownika poprawnej polszczyzny PWN” z 1999 roku – buskowianin, busczanin albo buszczanin (postacie żeńskie: buskowianka, busczanka, buszczanka). Należy przypuszczać, że między tymi formami istnieją różnice w częstości użycia; nie można również wykluczyć funkcjonowania formy opisowej, która nie sprawia problemów poprawnościowych – mieszkaniec Buska-Zdroju.
Porad językowych udziela prof. zw. dr hab. Marek Ruszkowski – językoznawca, autor ponad 170 publikacji, w tym 10 książek, pracownik naukowy Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, rzeczoznawca podręczników szkolnych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Pytania do prof. Marka Ruszkowskiego prosimy przesyłać na adres: pik@wdk-kielce.pl (w tytule prosimy zaznaczyć „Porady językowe”).
Warto zacząć od pisowni nazwy tego miasta. Do niedawna słowniki poprawnościowe zawierały postać Busko Zdrój (bez łącznika), ponieważ drugi rzeczownik jest podrzędny wobec pierwszego (podobnie Kudowa Zdrój, Lądek Zdrój, Polanica Zdrój). Jednak w roku 2004 Rada Języka Polskiego zaleciła w tego typu nazwach pisownię z łącznikiem (Busko-Zdrój), wprowadzając łatwiejszą do zastosowania zasadę, która nie wymaga stwierdzenia, czy związek dwóch wyrazów w nazwie jest podrzędny czy współrzędny. Zgodnie z tą zasadą jeśli w nazwie są dwa rzeczowniki, to stawiamy krótką kreskę (łącznik), jeśli jest rzeczownik i przymiotnik, to łącznika nie stawiamy (np. Skarżysko Kościelne). W tej sytuacji należy dopuścić obie wersje ortograficzne, choć najnowsze słowniki podają już tylko postać z łącznikiem i tej trzeba dać pierwszeństwo.
Nazwy mieszkańców (kontynentów, państw, regionów, krain geograficznych, miejscowości) to grupa wyrazów, z których korzystamy rzadko albo w ogóle. Tylko wyjątkowo zachodzi potrzeba posługiwania się nazwami mieszkańców egzotycznych krajów, a przede wszystkim miejscowości. Kto użyje form abidżańczyk, abidżanka (mieszkańcy Abidżanu), abuzabijczyk, abuzabijka (mieszkańcy miasta Abu Zabi), ałmaatczyk, ałmaatka (mieszkańcy Ałma Aty), Malediwczyk, Malediwka (mieszkańcy archipelagu Malediwy) czy toledańczyk, toledanka (mieszkańcy Toledo)? Mieszkanka Uzbekistanu to Uzbeczka albo Uzbejka.
Niekiedy formy męskie dominują. Postać nowojorczyk jest dość częsta, ale nowojorczanka uchodzi za rzadką. Berlińczyk jest formą spotykaną, ale jej żeński odpowiednik ma dwie postacie: berlinianka, rzadziej berlinka.
Mieszkaniec Buska-Zdroju to – według „Nowego słownika poprawnej polszczyzny PWN” z 1999 roku – buskowianin, busczanin albo buszczanin (postacie żeńskie: buskowianka, busczanka, buszczanka). Należy przypuszczać, że między tymi formami istnieją różnice w częstości użycia; nie można również wykluczyć funkcjonowania formy opisowej, która nie sprawia problemów poprawnościowych – mieszkaniec Buska-Zdroju.
Porad językowych udziela prof. zw. dr hab. Marek Ruszkowski – językoznawca, autor ponad 170 publikacji, w tym 10 książek, pracownik naukowy Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, rzeczoznawca podręczników szkolnych Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Pytania do prof. Marka Ruszkowskiego prosimy przesyłać na adres: pik@wdk-kielce.pl (w tytule prosimy zaznaczyć „Porady językowe”).
