Wtorek, 19 marca 2024 - Aleksandryny, Józefa, Nicety

Noc świętojańska - święto lata, ognia, wody i miłości A A A

Piątek, 22 czerwca 2018 Autor: Edyta Ruszkowska
Od wieków z 23 na 24 czerwca obchodzona jest noc świętojańska, którą czciły już starożytne ludy, w tym ludy Celtów, a później Słowian i Germanów. W starożytności poganie czcili wówczas dwa potężne żywioły - ogień i wodę. Najważniejsze obrzędy związane były z rozpalaniem ognia i zanurzaniem się w wodzie. Tak właśnie obrzędowo zaczynało się lato. Odpowiednie powitanie lata miało zapewnić pomyślność zbiorów, dobrą pogodę i obfitość plonów. Inna nazwa tej wyjątkowej nocy to święto kupały.
Tak poganie nazywali święto poświęcone Kupale - bogini miłości i leczniczych roślin, a także patronce mądrych kobiet, które znają zioła i dobre czary. Stąd też nazwa kupalnocka. Wieczór i noc z 23 na 24 czerwca nazywane są w Polsce sobótką. Nazwa pochodzi od ogni obrzędowych palonych w nocy i zwanych sobótkami. Nazwa sobótka odnotowana została po raz pierwszy w trzynastowiecznych źródłach, jako imię świętej góry Ślęży, którą nazywano tak od rozpalanych na niej ogni obrzędowych. Z tego samego wieku pochodzą wzmianki o tańcach obrzędowych kobiet wokół ognia. W całej Europie w tę najkrótszą w roku noc, przypadającą w porze przesilenia letniego słońca, odprawiano różne obrzędy, wróżby i czary. Sobótkowe obrzędy musiały zaczynać się przy ognisku. Wokół ognisk gromadzili się przede wszystkim młodzi ludzie, a panny na wydaniu w białych sukniach i wieńcach z ziół na głowach, przepasane bylicą tworzyły kręgi taneczne, trzymając się za ręce tańczyły i śpiewały, prosząc w swych pieśniach św. Jana o odwzajemnioną, gorącą i szczęśliwą miłość oraz udane małżeństwo. Młodzi chłopcy skakali przez ogień, a dziewczęta przeprowadzały pomiędzy zapalonymi stosami bydło domowe, celem podniesienia jego wydajności i płodności. Dobrze, jeśli dym z ogniska unosił się ponad zbożami, zwiastowało to dobrobyt i urodzaj. Do ognia wrzucano garście zerwanych poprzedniego dnia ziół: bylicę, dziurawiec, czarny bez, łopian, biedrzeniec, liście i gałązki leszczyny i wiele innych roślin, które niekiedy wcześniej zostały poświęcone w kościele. Dym ze spalonych w ognisku świętojańskim ziół miał chronić przed czarownicami, złym urokiem i wszelkim złem. Po północy chłopcy i dziewczęta szukali razem kwiatu paproci, była to okazja do wyznań miłosnych, oświadczyn i obietnic zawarcia małżeństwa. Powszechną praktyką, zachowaną także i w naszych czasach, było puszczanie przez dziewczęta wianków do wody. Splatano je z ruty, różyczek, chabrów, rumianków i innych kwiatów polnych oraz ogrodowych, przywiązywano do deseczki, do której przymocowywano również płonącą świeczkę. Dziewczęta obserwowały bacznie, jak płyną ich wianki. Jeśli wianek płynął równo, a świeca paliła się jasnym płomieniem, była to dobra wróżba na przyszłość. Dobrze było, gdy wianek wyłowił miły sercu kawaler. Wierzono również, że w tę jedyną noc w roku zakwita paproć, a jej kwiat świeci niezwykłym blaskiem. Temu, kto go znajdzie, wskaże drogę do ukrytych w ziemi skarbów. Wierzono także, że inne rośliny i zioła, a przede wszystkim bylica oraz piołun, dziurawiec, werbena i nasięźrzał (ziele miłosne) w noc świętojańską nabierają niezwykłej mocy leczniczej i czarodziejskiej. Zgodnie ze starymi zwyczajami dopiero po 24 czerwca można bezpiecznie kąpać się w stawach, rzekach i potokach, zwłaszcza jeśli woda została „ogrzmiana", tzn. jeśli przed św. Janem przeszły burze wiosenne i deszcze zwane świętojańskimi.

Prezentacja tomiku wierszy Bogdana Białka pt. "Ostatni Hiob"

18 marca (w poniedziałek) o godz. 17.00 w Stowarzyszeniu im. Jana Karskiego w Kielcach odbędzie...

„Spotkajmy się w muzeum” – powstanie styczniowe

„Spotkajmy się w muzeum” – taki tytuł nosi nowy cykl spotkań w Muzeum Historii Kielc. Pierwsze...

XX Festiwal Wielkopostny - Daleszyce 2024

17 marca w kościele pw. Św. Michała Archanioła w Daleszycach odbył się koncert finałowy XX...

W Busku zagra Orkiestra Wojskowa z Lublina

Buskie Samorządowe Centrum Kultury zaprasza na koncert Orkiestry Wojskowej z Lublina pod batutą...

Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym"

3 marca (w niedzielę) w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie odbędzie się XII edycja...

"Pomóżmy Dorocie, której spłonął dom" – koncert charytatywny w teatrze połączony z licytacją

27 marca (w środę) o godz. 18.00 w Teatrze im. St. Żeromskiego odbędzie się koncert charytatywny...

Musicale i spektakle w KCK

W najbliższym czasie w Kieleckim Centrum Kultury widzowie będą mogli obejrzeć musical...

Wielkanocny "Konkurs z jajem"

Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach zaprasza dzieci i młodzież ze szkół podstawowych, a także...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 60 745 289
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności