Wtorek, 19 marca 2024 - Aleksandryny, Józefa, Nicety

Ciesielstwo A A A

Czwartek, 16 lipca 2015 Autor: Agnieszka Markiton
Ciesielstwem zajmował się cieśla, rzemieślnik, który budował drewniane domy lub inne budynki, wyrabiał z drewna części budowli lub proste meble. Zajmował się też obróbką drewna.
Początki tego rzemiosła sięgają czasów zapoczątkowania osiadłego trybu życia. Obecnie cieśle stawiają na ogół niewielkie budowle np. ogrodowe, najczęściej jednak wykonują więźbę dachową na budynkach murowanych.
Mistrzowie ciesielstwa pozostawili po sobie wspaniale budowle (majstersztyki) będące prawdziwą ozdobą polskiego krajobrazu. Ich dziełem są wznoszone bez jednego gwoździa kościoły, krzyże, kapliczki, dzwonnice, cerkwie i bożnice, szlacheckie dwory i dworki, chłopskie chałupy, obory, stodoły, wreszcie wiatraki, młyny, a jeszcze dawniej, w średniowieczu, potężne bryły grodów obronnych. Cieśle dzięki swojej pracy znacząco wpłynęli na wytworzenie się regionalnych odmian budownictwa i piękno polskiej architektury. To oni niemal do połowy XX wieku decydowali o niepowtarzalnym wyglądzie polskich wsi i miasteczek.
Tradycje rzemiosła możemy podziwiać głównie w muzeach budownictwa ludowego, gdzie ocalono od zniszczenia i zapomnienia drewniane budownictwo m.in. Mazowsza, Podhala, Orawy, Kurpi, Kaszub.
Majstrowie ciesielstwa łączyli umiejętność mistrzowskiej obróbki drewna z wiedzą i doświadczeniem architekta i konstruktora. Znajomość drewna budulcowego, jego statycznych i termicznych właściwości była przez długi czas jedną z podstawowych tajemnic zawodowych cieśli.
Kunszt artystyczny cieśli, mistrzostwo w posługiwaniu się podstawowym narzędziem, jakim była siekiera, możemy najlepiej ocenić w budowlach o przeznaczeniu specjalnym np. kościołach i kapliczkach. Umiejętności konstruktorskie natomiast w obiektach przemysłowych, takich jak młyny, wiatraki czy folusze.
Zawód cieśli cieszył się na wsi dużym uznaniem i szacunkiem. Obok umiejętności zawodowych uznanie i sławę budziło również obycie towarzyskie nabywane przez cieśli podczas licznych wędrówek po bliższej i dalszej okolicy w poszukiwaniu pracy. Za swoją pracę pobierali pieniądze, mimo że przyjęty był zwyczaj opłacania pracowników w naturze.
Cieśle posługiwali się stosunkowo skromnym zestawem narzędzi. Podstawę stanowiła piła, siekiera i topór. Narzędzia specjalistyczne: cieślica, świdry i dłuta służyły do wyrabiania złączy zespalających budynek, pion i poziomica, cyrkle, sznur do mierzenia i wyznaczania linii prostych, drewniane szablony do wyciosywania zamków w miejscu węgłowania belek zapewniały dokładność konstrukcji, proste podnośniki ułatwiały operowanie ciężkimi elementami budulca.
Pracę cieśli można podzielić na cztery etapy. Pierwszym był wybór drewna, które miało posłużyć do budowy. Drugi polegał na wyrobieniu ze ściętego drzewa potrzebnego budulca. Kolejny etap to przygotowanie pociętego materiału (kloców, bali, belek) do zestawienia w określonej budowli. Ostatni etap to zestawienie zaplanowanego przez inwestora budynku. Kolejne etapy prac budowlanych cieśle oznajmiali powieszeniem wiechy, a właściciele domu nagradzali dobrą robotę poczęstunkiem z wódką.
Na wsi stosowano rozliczne praktyki magiczne i wierzenia dotyczące budowy domu. Zwyczaje te miały na celu zapewnienie szczęścia, pokoju i pomyślności. Dotyczyły one wyboru budulca i lokalizacji. Nie zaniedbywano również zabiegów mających zagwarantować pomyślność przyszłemu domowi. Błogosławieństwo Boże zapewniał ksiądz poświęcając budowę.

Źródło: Zbigniew Skuza, Ginące zawody w Polsce, Warszawa 2008 r.

FILMY

ZDJĘCIA

Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton
Ciesielstwo - Fot. Agnieszka Markiton

Prezentacja tomiku wierszy Bogdana Białka pt. "Ostatni Hiob"

18 marca (w poniedziałek) o godz. 17.00 w Stowarzyszeniu im. Jana Karskiego w Kielcach odbędzie...

„Spotkajmy się w muzeum” – powstanie styczniowe

„Spotkajmy się w muzeum” – taki tytuł nosi nowy cykl spotkań w Muzeum Historii Kielc. Pierwsze...

W Busku zagra Orkiestra Wojskowa z Lublina

Buskie Samorządowe Centrum Kultury zaprasza na koncert Orkiestry Wojskowej z Lublina pod batutą...

Zajęcia edukacyjne towarzyszące wystawie pt. "Poza ramami. Literackie inspiracje w grafice..."

Muzeum Stefana Żeromskiego w Kielcach zaprasza na nowe zajęcia edukacyjne towarzyszące...

Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym"

3 marca (w niedzielę) w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie odbędzie się XII edycja...

"Pomóżmy Dorocie, której spłonął dom" – koncert charytatywny w teatrze połączony z licytacją

27 marca (w środę) o godz. 18.00 w Teatrze im. St. Żeromskiego odbędzie się koncert charytatywny...

Musicale i spektakle w KCK

W najbliższym czasie w Kieleckim Centrum Kultury widzowie będą mogli obejrzeć musical...

Wielkanocny "Konkurs z jajem"

Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach zaprasza dzieci i młodzież ze szkół podstawowych, a także...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 60 741 046
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności