Piątek, 18 lipca 2025 - Kamila, Karoliny, Roberta

Secemin - Fortalicjum Szafrańców A A A

Poniedziałek, 2 czerwca 2008 Autor: krzysztof
Secemin wkroczył na karty historii stosunkowo wcześnie, bo już w 1268 roku.
Wieś była wówczas osadą książęcą. Zapewne w 1289 roku została ona nadana przez ówczesnego księcia sandomierskiego Władysława Łokietka Imbramowi z Witowa; w 1291 roku posiadał ją syn tego ostatniego, komes księcia Boksa. Z tego okresu znany jest unikatowy skarb szerokich brakteatów śląskich, znaleziony „pod Seceminem” w drugiej połowie XIX wieku,
a znajdujący się obecnie w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Skarb, na który składały się 24 monety zawierał, oprócz egzemplarzy pochodzących z Dolnego Śląska, pojedyncze monety bite między innymi w Czechach i środkowych Niemczech. Godny uwagi jest fakt, że było wśród nich kilka typów zupełnie dotąd numizmatykom nieznanych. Dalsze dzieje miejscowości, aż do końca XIV wieku, są niejasne i słabo oświetlone źródłami pisanymi. W dokumencie Kazimierza Wielkiego z 1364 roku mowa jest o Starym Seceminie, z czego zdaje się wynikać, że istniał wówczas Secemin Nowy, być może posiadający już prawa miejskie, przypuszcza się bowiem, że to król Kazimierz wydał przywilej na lokację miasta.

W 1395 roku król Władysław Jagiełło wydał dokument zawierający dziedziczne nadanie miasta Secemina z przynależnym kluczem dóbr na rzecz Piotra z Łuczyc herbu Stary Koń, podstolego krakowskiego, stolnika nadwornego i zaufanego współpracownika króla. Było to, jak się przypuszcza, wyrazem królewskiej wdzięczności za zasługi Piotra w doprowadzeniu do koronacji Jagiełły jako króla polskiego. W roku następnym nadanie potwierdziła królowa Jadwiga, a Secemin pozostawał gniazdem Szafrańców aż do początków XVII wieku tj. do śmierci ostatniego w prostej linii męskiego potomka Piotra z Łuczyc, Andrzeja.

Nieopodal kościoła, na zachód od rynku lokacyjnego miasta, pośród resztek założonego w XVIII wieku parku, widoczny jest dobrze zachowany czworokątny kopiec o wymiarach majdanu około 50 x 50 m, otoczony nawodnioną fosą szerokości do 20 m. W północnej części tego kopca Czarnoccy wznieśli około 1752 roku drewniany dwór, który stanął na murowanych piwnicach i szerokim murowanym cokole, na którym postawiono drewniane ściany zewnętrzne. Około 1878 roku drewniany dwór Czarnockich został przebudowany przez Lohmanów na całkowicie murowany z łamanego kamienia. Sam kopiec ma metrykę późnośredniowieczną, co potwierdzono w prowadzonych od 2004 roku badaniach wykopaliskowych, prowadzonych przez autora i Jacka Koja. Trudno jeszcze stwierdzić, czy to właśnie założenie lustratorzy podatkowi określili w opisie z 1540 roku jako fortalicium, curia et praedium. Wzmianka ta jest pierwszym znanym nam świadectwem istnienia w Seceminie obronnej siedziby możnowładczej. W środkowej części kopca, tuż przy fundamentach południowej ściany dawnego dworu Lohmanów, odsłonięto w czasie badań sondażowych relikty potężnego muru fundamentowego średniowiecznego dworu Szafrańców o wymiarach około 10 x 13,5 m. Miał on formę wieży mieszkalno-obronnej wzniesionej prawdopodobnie całkowicie z kamienia. Interesującym odkryciem były grube warstwy ceglanego miału, odkryte w dolnych partiach nasypu kopca, tuż przy północnej ścianie budowli Szafrańców. Prawdopodobnie były to pozostałości po piecu (piecach?) do wypalania cegieł, poprzedzających budowę założenia obronnego. Być może właśnie tutaj wypalano cegłę na potrzeby budowy kościoła, konsekrowanego w 1402 roku.

Tekst i zdjęcia: Czesław Hadamik
Źródła: C. Hadamik, Średniowieczne dwory obronne w powiecie włoszczowskim, Włoszczowa 2005.

ZDJĘCIA

Kopiec – relikt średniowiecznej i nowożytnej siedziby obronnej Szafrańców w Seceminie – widok ogólny.  - Fot. Czesław Hadamik
Fragmenty średniowiecznej ceramiki naczyniowej z badań archeologicznych na kopcu w Seceminie.  - Fot. Czesław Hadamik
Morfologia kopca w Seceminie w profilu wykopu archeologicznego. - Fot. Czesław Hadamik
 Fragment północnej ściany średniowiecznej wieży mieszkalno-obronnej Szafrańców w wykopie archeologicznym.  - Fot. Czesław Hadamik
Mury dwóch dworów na kopcu w Seceminie w wykopie archeologicznym - Fot. Czesław Hadamik

VI Chopinowskie inspiracje w ogrodzie włoskim Dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach

W sobotę, 12 lipca, w ogrodzie włoskim Dawnego Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach będzie...

„Kosmonauta” – rzeźba Sławomira Micka w Ogrodzie Botanicznym w Kielcach

W Ogrodzie Botanicznym w Kielcach można oglądać rzeźbę pt. „Kosmonauta”, której autorem jest...

XIV Lato w Filharmonii Świętokrzyskiej

Zbliża się XIV Lato w Filharmonii. W kolejne piątki, od 11 lipca do 29 sierpnia na dziedzińcu...

Wielka inscenizacja koronacji Bolesława Chrobrego na Karczówce w Kielcach już niebawem!

23 i 24 sierpnia na kieleckiej Karczówce odbędzie się wyjątkowe i przygotowane z wielkim...

Święto Gminy Nowiny 2025

Zbliża się Święto Gminy Nowiny. Z tej okazji 28 czerwca na placu przy Parku Wodnym Perła w...

MegaMoc Piekoszowa 2025

W najbliższy weekend, 28 i 29 czerwca, odbędzie się największa piekoszowska impreza, czyli...

11 lipca rozpoczyna się XVIII Festiwal WIELKI OGIEŃ im. Miry Kubasińskiej

Legendarny zespół SBB i Krzysztof Cugowski z zespołem mistrzów będą gwiazdami tegorocznej – XVIII...

Koncert pt. "Świętokrzyskie gwiazdy wokalistyki"

30 czerwca (w poniedziałek) o godz. 20.00 w sali Teatralnej Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach...

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 69 443 875
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności