Piątek, 29 marca 2024 - Marka, Wiktoryny, Zenona

Kielce - Dyminy - kaplica pw. Matki Boskiej Częstochowskiej A A A

Wtorek, 18 listopada 2008 Autor: Agnieszka Markiton
Dyminy, dzisiaj dzielnica Kielc, jeszcze całkiem niedawno były odrębną wsią, choć należały do parafii katedralnej w Kielcach aż do roku 1918. Pierwsza wzmianka o Dyminach pojawiła się w roku 1351. Do roku 1789 wieś była własnością krakowskiego biskupstwa, wchodząc w skład klucza kieleckiego. Potem była wsią rządową.
W latach 1850-55 przy okazji „czynszowania” włościan, wraz z innymi rządowymi wsiami, Dyminy zostały „urządzone”, czyli na nowo rozplanowano granice upraw rolnych, a zabudowę wsi zlokalizowano w innym, niż dotychczasowe miejscu, przy nowo wytyczonej drodze. Przeprowadzka, która spotkała mieszkańców Dymin, nie ominęła też kaplicy. Kaplicę przeniesiono na miejsce, gdzie stoi dotychczas, z tym, że w połowie XIX stulecia była to ostatnia działka wsi w kierunku Sukowa, a przez to z tego kierunku pięknie eksponowana.
Nie wiadomo kiedy kaplicę zbudowano. Wiemy, ze działkę pod nią dał mieszkaniec Dymin o nazwisku Baran, i że pierwsza wzmianka o kaplicy pochodzi z roku 1810. Kaplica była dwukrotnie rozbudowywana. Pierwszą okazją do rozbudowy było przeniesienie kaplicy na nowe miejsce – wówczas prostokątna nawę przedłużono o 3 i pół metra. Po raz drugi powiększono ją w latach 60. XIX stulecia, dostawiając prezbiterium i zakrystię. Prawdopodobnie na tę rozbudowę wpływ miała działalność księdza Józefa Ćwiklińskiego, inicjatora budowy kilku drewnianych kaplic w otaczających Kielce wsiach rządowych. Uzasadnieniem tej hipotezy może być dążenie do upodobnienia kaplicy z Dymin do pozostałych kaplic wybudowanych w tamtych latach, wyposażonych w trójbocznie zamknięte prezbiterium.
Do roku 1918 w dymińskiej kaplicy msze odbywały się codziennie. Po włączeniu Dymin do parafii w Sukowie już tylko kilka razy do roku. Po roku 1950 wrócono do pierwotnej częstotliwości. Obecnie, gdy zaczął działać nowy kościół parafialny, kaplica jest właściwie opuszczona i pozbawiona dawnego wyposażenia – drewniany ołtarz z obrazem matki Boskiej Częstochowskiej przeniesiony został do nowego kościoła. Co dziwne – nigdy nie została wpisana do rejestru zabytków.
Kaplica jest orientowana. Składa się z prostokątnej nawy, nie wyodrębnionego, trójbocznie zamkniętego prezbiterium i dostawionej od strony północnej zakrystii. Nakrywa ją dwupołaciowy dach, nad prezbiterium zakończony trójpołaciowo. Nad zakrystią dach jest trójpołaciowy. Kaplica ma konstrukcję zrębową posadowioną na kamiennej podmurówce. Ściany pokryte są szalunkiem z desek: w górnej części bitych poziomo, z dekoracyjnym fryzem pod okapem - w dolnej z desek przybijanych pionowo. Gontowy dach o konstrukcji krokwiowo – płatwiowej wieńczy wieżyczka na sygnaturkę.
Wnętrze kaplicy nakrywa płaski strop z desek, poza zakrystią, zakrytych tynkiem. Teren przy kaplicy ogrodzony jest płotem z drewnianych sztachet, nad którymi umieszczony jest daszek z okapem ozdobionym profilowaną deską.
Obrazy Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, zostały przeniesione do nowego kościoła parafialnego.

W kapliczce 11.05.1943 r., podczas nabożeństwa, w odwecie za zabójstwo niemieckich żołnierzy stacjonujących w tutejszej szkole, zabito dziewięciu żołnierzy Armii Krajowej. Zostali oni pochowani na niewielkim cmentarzyku, który znajdował się przy kapliczce. Następnie zwłoki ekshumowano i przeniesiono na dzisiejszy cmentarz parafialny. Spoczywają w jednym grobowcu.

Tekst: Roman Mirowski, Agnieszka Markiton
Źródło: Roman Mirowski, Drewniane Kościoły i Dzwonnice Ziemi Świętokrzyskiej, Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Kielce 2002

Słowniczek:
Konstrukcja zrębowa (ściana wieńcowa, konstrukcja węgłowa, blok-hauzowa, na zrąb, wieńcowa, na zamek) - ściana drewniana znana już w czasach prehistorycznych (od neolitu). Do dzisiaj kontynuowana w rejonach o bogatych tradycjach ciesielskich takich jak Podhale czy Kurpie. Ściana składa się z ułożonych poziomo wieńców z belek drewnianych łączonych w narożach (węgłach) na zamki z ostatkami lub bez nich. Ostatkami nazywa się wystające poza obrys budynku końce belek. Belki leżące na sobie łączy się na ogół dębowymi kołkami - tyblami, chroniąc je przed przesunięciem. Szczelinę pomiędzy nimi należy uszczelnić np. sznurem, pakułami, wysuszonym mchem.
Gont – drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych. Deseczka z drewna iglastego, o przekroju klina, z wpustem wzdłuż szerszej krawędzi. Łączona poprzez wsunięcie jednej deseczki w drugą.
Ściany szalowane – czyli deskowane w celu umocnienia, uszczelnienia lub dekoracji konstrukcji.

FILMY

ZDJĘCIA

Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Rycina - Roman Mirowski
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Kaplica jest orientowanaFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Zakrystia dobudowana w latach 60. XIX stuleciaFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Trójbocznie zamknięte prezbiteriumFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Prezbiterium przykrywa trójpołaciowy dachFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Kaplica posiada prostokątną nawę, ściany pokrywa szalunek z desekFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Gontowy dach o konstrukcji krokwiowo – płatowejFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Wieżyczka z sygnaturkąFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Dekoracyjny fryz pod okapemFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Kaplica ma konstrukcję zrębową posadowiona na kamiennej podmurówceFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - WejścieFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Fot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Obraz matki Boskiej Nieustającej Pomocy (obecnie w nowym Kościele)Fot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (obecnie w nowym Kościele)Fot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Grobowiec Żołnierzy Armii Krajowej na cmentarzu parafialnymFot. A.Markiton
Kaplica p.w. MB Częstochowskiej w Dyminach - Tablica na grobowcu Żołnierzy Armii KrajowejFot. A.Markiton

Jarmark Wielkanocny w Kielcach

Przez cały tydzień (od 22 do 29 marca) na ulicy Sienkiewicza w Kielcach odbywać się będzie...

Wernisaż wystawy „Historia Biblii”

Historia Pisma Świętego zostanie przedstawiona na wystawie, która będzie otwarta we wtorek, 26...

Dzień Teatru w Miejskim Centrum Kultury w Skarżysku

Jak co roku, 27 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Teatru. Z tej okazji Miejskie Centrum...

XX Festiwal Wielkopostny - Daleszyce 2024

17 marca w kościele pw. Św. Michała Archanioła w Daleszycach odbył się koncert finałowy XX...

"Pomóżmy Dorocie, której spłonął dom" – koncert charytatywny w teatrze połączony z licytacją

27 marca (w środę) o godz. 18.00 w Teatrze im. St. Żeromskiego odbędzie się koncert charytatywny...

Musicale i spektakle w KCK

W najbliższym czasie w Kieleckim Centrum Kultury widzowie będą mogli obejrzeć musical...

Dziecięca Estrada Folkloru 2024

16 marca w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach odbyła się Dziecięca Estrada Folkloru 2024....

Powered by Actualizer & Heuristic
Copyright © 2014 by PIK KIELCE
Licznik odwiedzin: 60 875 662
Polityka prywatności | Mapa strony

Cookies

Ta strona korzysta z cookies, które instalowane są w Twojej przeglądarce, więcej informacji w Polityce Prywatności