Patronem nagrody ustanowionej w 1974 roku jest Oskar Kolberg (1814-1890) – polski etnograf, folklorysta i kompozytor.
Nagroda przyznawana jest twórcom ludowym i instytucjom w sześciu kategoriach:
- plastykom i rzemieślnikom artystycznym oraz instrumentalistom, tancerzom, śpiewakom i wytwórcom instrumentów muzycznych;
- pisarzom i poetom ludowym
- kapelom ludowym
- zespołom folklorystycznym
- badaczom, naukowcom, regionalistom, działaczom społeczno-kulturalnym, popularyzatorom oraz mistrzom tradycji;
- nagroda honorowa dla instytucji i osób działających na rzecz kultury ludowej.
Organizatorem konkursu jest Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, a jego koordynacją zajmują się Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu oraz jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.
Regulamin oraz dokumenty niezbędne do zgłoszenia kandydatur do tegorocznej edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” oraz więcej informacji o nagrodzie – jej patronie, misji, historii, organizatorach, towarzyszących wydarzeniach, a także dotychczasowych laureatach można znaleźć na stronie internetowej: www.nagrodakolberg.pl.