Ekspozycja przywołuje np. epizod sprzed stu lat, kiedy to 16/17 lipca 1915 r. Ostrowiec i Denków były kwaterą wyruszającego w bój 4 Pułku Piechoty Legionów, wywodzącego się z II Brygady Legionów Polskich. Te lipcowe dni uwiecznił w swoim pamiętniku wojennym „Drogą Czwartaków” chorąży Władysław Orkan, związany z Gorcami, jeden z czołowych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku. Ten okruch historii naszej małej ojczyzny wpisał się w kontekst historii narodowej walki o wolną Polskę. Legionowi Czwartacy nazwą nawiązywali do tradycji 4. Pułku Piechoty Liniowej z okresu powstania listopadowego 1830-1831, który zasłynął m.in. zdobyciem Arsenału w noc listopadową (29 listopada 1830), uczestnictwem w bitwie pod Wawrem i obroną Olszynki Grochowskiej.
Rekruci wcielani do 4. Pułku Piechoty Legionów wywodzili się z różnych warstw społecznych, pochodzili z różnych regionów, byli wśród nich zarówno „Królewiacy”, Podhalanie, jak i Ukraińcy wywodzący się z Galicji Wschodniej. Chrztem bojowym Czwartaków była bitwa pod Jastkowem na Lubelszczyźnie (31 VII - 3 VIII 1915), która przeszła do historii jako jedna z największych bitew stoczonych na terenie Królestwa Polskiego z udziałem Legionów Polskich. Od września 1915 do września 1916 r. 4 pułk walczył na Wołyniu nad Styrem i Stochodem, (m.in. pod Koszyszczami, w rejonie Kostiuchnówki oraz pod Optową).
Wystawa dokumentuje także udział 4 pułku w polsko-ukraińskich walkach o Lwów (1918-1919), w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1921 (Wilno, walki nad Berezyną, odwrót w kierunku Warszawy, zwycięskie boje o Hrubieszów i Mołodeczno). Okres stacjonowania 4 pułku w Kielcach (1919-1939) ilustrują materiały ukazujące codzienną służbę, udział w życiu społecznym, kulturalnym i sportowym Kielc, zaprezentowano wybrane sylwetki dowódców, oficerów i żołnierzy pułku z Bukówki. Szczególne miejsce w historii Czwartaków zajęły ich dokonania bojowe w wojnie obronnej Polski w 1939 r. (bitwa graniczna Armii „Łódź”, działania odwrotowe, udział w obronie twierdzy Modlin), w tym 7-dniowa obrona Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Wystawę uzupełniły wybrane publikacje, dotyczące Czwartaków, pochodzące ze zbiorów ostrowieckiego Muzeum Historyczno-Archeologicznego oraz ze zbiorów prywatnych.
Wernisaż wystawy „4 Pułk Piechoty Legionów” odbył się w niedzielę, 2 sierpnia, w Pałacu Wielopolskich o godzinie 16.00. Ekspozycję można zwiedzać do końca września br. w ostrowieckim Muzeum Historyczno-Archeologicznym.
Źródło: Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim
