1. Zwiedzanie cmentarza żydowskiego w Kielcach z przewodnikiem Piotrem Świerczyńskim
Godzina: 13.00
Miejsce zbiórki: przed bramą cmentarza żydowskiego w Kielcach (al. Na Stadion)
Cmentarz żydowski w Kielcach, zlokalizowany przy ul. Pakosz Dolny, powstał w drugiej połowie XIX w. Jest miejscem pochówku wielu osób, które odegrały znaczącą rolę w życiu miasta. W 1915 r. pochowano tu Chaima Szmuela Horowitza, zwanego cadykiem z Chęcin, prawnuka wielkiego Widzącego z Lublina, a dwa lata później Motele Twerskiego (Mordechaja Kuzmirera), wywodzącego się z chasydzkiej dynastii z Czarnobyla.
Podczas II wojny światowej na terenie cmentarza Niemcy dokonywali licznych egzekucji ludności żydowskiej. Tu również grzebano Żydów zamordowanych i zmarłych w kieleckim getcie. 8 lipca 1946 r. cmentarz stał się miejscem ceremonii pogrzebowej 37 ofiar pogromu kieleckiego.
Mimo trudnej powojennej historii, do dziś na jego terenie zachowało się kilkaset macew i ich fragmentów.
W trakcie wędrówki po cmentarzu przewodnik Piotr Świerczyński przybliży uczestnikom historię kieleckiej społeczności żydowskiej, jej znaczenie w życiu miasta i oraz opowie o osobach, które spoczęły w tym miejscu.
2. Zwiedzanie domu modlitwy Herszla Zagajskiego z przewodnikiem Krzysztofem Myślińskim
Godzina: 14.30
Miejsce zbiórki: przed domem modlitwy, ul. Dzika (obok Hali Legionów)
Dom modlitwy Herszla Zagajskiego to nie tylko zabytkowy budynek, ale również kawałek historii Kielc. Został wzniesiony w 1922 roku i jest jedynym zachowanym domem modlitwy w mieście. Jego powierzchnia wynosi 54 m kw. W domu mogło jednocześnie modlić się 80 osób.
Podczas II wojny światowej budynek został zdewastowany przez Niemców, po okupacji urządzono w nim magazyn. Jeszcze w latach 80. XX w. trzymano tu szczotki kominiarskie. Na początku lat 90. XX w. został zwrócony spadkobiercom. W 2011 r. stał się własnością firmy budowlanej, która zakupiła kamienicę między ul. Słowackiego i Śniadeckich wraz z podwórkiem i znajdującym się na nim domem modlitwy.
Warto poznać historię i znaczenie tego miejsca, ponieważ zostało ono odtworzone w skali 1:1 na specjalnie zakupionej działce od miasta. Na jego ścianach znajdują się najlepiej zachowane fragmenty oryginalnych, cennych polichromii, które zostały starannie odrestaurowane. Pozostałe malowidła zostały wiernie odtworzone, a patrząc pod odpowiednim kątem, można rozpoznać oryginalne fragmenty po innej strukturze farb.
Budynek przy ul. Słowackiego przez wiele lat niszczał, a podczas odbudowy zachowano tylko najlepiej zachowane i niezagrzybione elementy. Na posadzce i przy wejściu na babiniec wykorzystano część oryginalnych cegieł. Balustrada i stalowe podpory z końca XIX w., na których opiera się babiniec, zostały przeniesione z ul. Słowackiego.
Niedzielny spacer to doskonała okazja, by zgłębić historię jedynego zachowanego domu modlitwy w Kielcach i dowiedzieć się więcej o jego znaczeniu dla miasta.
_______
Źródła: Stowarzyszenie im. Jana Karskiego w Kielcach | Wirtualny Sztetl