Wystawę otwiera mapa Markowej. Zaznaczono na niej miejsca, gdzie przed wojną mieszkali Żydzi oraz polskie domy, w których byli oni ukrywani podczas okupacji niemieckiej. Przedstawiono także przedwojenne losy Ulmów. Na zdjęciach widać ich w trakcie prac rolniczych, wśród członków miejscowej spółdzielni mleczarskiej i amatorskiego zespołu teatralnego. Większość zdjęć, prezentowanych na planszach wystawowych, jest autorstwa Józefa Ulmy, zamordowanego przez żandarmów niemieckich.
O czasach okupacji niemieckiej, w jakich przyszło żyć Polakom, przypominają m.in. obwieszczenia informujące o karach za pomoc Żydom. Tu warto zaznaczyć, że tylko w Polsce z wszystkich okupowanych państw przez Niemcy za pomoc Żydom groziła kara śmierci. Według historyków w czasie okupacji niemieckiej co najmniej 1600 Polaków z terenu obecnego woj. podkarpackiego ukrywało ok. 2900 Żydów. Niemcy zamordowali tam ok. 200 Polaków ratujących Żydów. W całej Polsce prawdziwej liczby Polaków zamordowanych lub w inny sposób represjonowanych za pomoc Żydom zapewne nigdy nie poznamy. Dokładnej liczby nie da się ustalić. Niektórzy badacze uważają, że ocalenie jednego życia wymagało współpracy nawet dwudziestu i więcej osób.
Na wystawie prezentowane są także fotografie Żydów mieszkających przed wojną w Markowej, wpisy w parafialnej księdze zmarłych, zaświadczające o tragicznej śmierci rodziny Ulmów, a także dyplom o przyznaniu Wiktorii i Józefowi Ulmom tytułu „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.
Ośrodek Edukacyjno – Muzealny „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku zaprasza na otwarcie wystawy 19 kwietnia o godz. 11.00 do synagogi w Chmielniku. Wystawa została przygotowana w dwóch wersjach językowych - polskiej i angielskiej. Otwarcie wystawy będzie połączone ze spotkaniem z dr. Mateuszem Szpytmą, prezentacją muzeum w Markowej i promocją książek nt. Markowej i rodziny Ulmów.
Program:
11:00 – Wystąpienie dr Doroty Koczwańskiej - Kality - naczelnik delegatury IPN w Kielcach i otwarcie wystawy
11:15 – Spotkanie z doktorem Mateuszem Szpytmą - twórcą Muzeum w Markowej, prezentacja projektu oraz promocja książek upamiętniających historię Ulmów.
Źródło: IPN