Narodowy Bank Polski uhonorował setną rocznicę odkrycia zespołu pradziejowych kopalni krzemienia pasiastego na srebrnej monecie kolekcjonerskiej. Moneta wykonana jest ze srebra o próbie Ag 999, ma średnicę 45 milimetrów i masę 62,2 grama. Ma budowę soczewkową, jest oksydowana, posiada wysoki relief i wstawkę z krzemienia pasiastego. Upamiętnia odkrycie przez geologa Jana Samsonowicza, 19 lipca 1922 roku, prehistorycznych wyrobisk górniczych wraz z pierwotnymi narzędziami górniczymi wykonanymi z krzemienia i poroża. Po przeprowadzeniu oględzin i pomiarów okazało się, że są to rozległe, prehistoryczne kopalnie krzemienia pasiastego, które funkcjonowały w neolicie i we wczesnej epoce brązu (ok. 3900–1600 lat przed Chrystusem).
Pierwsze wykopaliska archeologiczne w Krzemionkach rozpoczął w 1925 r. Józef Żurowski. Miejsce to stało się obiektem badań prowadzonych przez kilka pokoleń polskich archeologów. Dzięki ich pracy udało się zgromadzić imponującą wiedzę o życiu i pracy pradziejowych górników, którzy wydobywali w Krzemionkach krzemień pasiasty i wyrabiali z niego głównie polerowane siekiery, które w III tysiącleciu przed Chrystusem były rozprowadzane w promieniu 660 kilometrów od kopalni.
W Krzemionkach wydrążono 4 tysiące kopalni krzemienia, które tworzą pole górnicze zajmujące powierzchnię ok. 78 hektarów. Dziś obiekt znajduje się pod opieką Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim, został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Na rewersie monety znajduje się wizerunek pradziejowego górnika w czasie pracy oraz eliptyczna wstawka z krzemienia pasiastego. Na awersie widnieje zaś charakterystyczny symbol Wielkiej Matki. Jest to rysunek wykonany węglem drzewnym na powierzchni wapiennego filara jednej z kopalni w Krzemionkach. Przedstawia najprawdopodobniej postać związaną z wierzeniami i mitologią neolitycznych górników. Stanowi jeden z kilku przykładów pradziejowej sztuki naskalnej z obszaru współczesnej Polski. Obecnie znajduje się w logotypie Muzeum Archeologicznego i Rezerwatu „Krzemionki”.
(źródło: Muzeum Historyczno-Archeologiczne w Ostrowcu Św.)
